آیت الله سیدرضی شیرازى حاصل شجره پاکی است که در رأس آن مرحوم سید حسن شیرازى قرار دارد

به گزارش «مبلغ»، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی یکصد و پنجاه‌ و ششمین مراسم از بزرگداشت‌های خود را به حکیم دانا، مدرّس توانا و امام جماعت مسجد شفا حضرت آیت الله سیّدرضی شیرازی(ره) اختصاص داده بود تا شاگردان و ارادتمندان با ذکر محامد و مناقب آن فقیه و حکیم عالیقدر آشنا گردند. این مراسم روز چهارشنبه ۲۸ مهرماه ۱۳۹۵، با حضور چهره های برجسته دینی و علمی کشور و شاگردان و علاقمندان این حکیم فرزانه در محل انجمن مفاخر برگزار گردید.

در طی این محفل دوستانه آقایان دکتر مهدی محقق، آیت الله مصطفی محقق داماد، آیت الله طبرستانی، حجت الاسلام مهدوی راد و دکتر صدوقی سها در باب ابعاد علمی فرهنگی و معنوی معظم له سخن گفتند.

پایگاه خبری «مبلغ» به مناسبت ارتحال ملکوتی آیت الله سید رضی شیرازی گزارش این نشست را باز نشر می کند.

سخنرانی دکتر مهدی محقق

در ابتداى مراســـم، دکتر مهدى محقق رییس مرکز انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران، دربـــاره اهمیت جایگاه علمی آیت الله سید رضى شیرازى گفت: من، آیت االله سید رضى شیرازى را متجاوز از هفتاد سال پیش مى شناسم. زمانى که من در مدرسه مروى درس مى خواندم. چند سال بعد از شهریور ۲۰ گذشته بود و طلاب یک شور خاصى نسبت به تحصیلات حوزوى و تحصیلات قدیمه داشتند، به ویژه طلاب جوان از جمله مرحوم حاج آقا محی ىالدین انوارى، حاج آقا جزایرى. در این میان حاج آقا رضى شیرازى درخشش بیشترى داشتند. گفت که؛ بالاى ســـرش ز هوشمندى/مى تافت ستاره بلندى و  واقعا مصداق این شعر بودند که؛ فی ّجابه ساطع ِ، اثر الن المهد ُ ینطق عن سعاده ّجده ِ البرهان. هنگامى که ایشان امامت مسجد شفا را در خیابان یوسف آباد عهده دار شدند، گاه گاه در اعیاد من خدمت ایشان مى رسیدم و یاد دوران گذشته را زنده مى کردیم. دوره مدرسه مروى دوره درخشانى بود و مرحوم آشتیانى «کفایه» تدریس مى کردند. و ما که تازه شروع کرده بودیم،نزد مرحوم آقا سید هادى ورامینى درس مقدمات مى خواندیم. مرحوم جلال آل احمد که آن هنـــگام دانش آموز دبیرستان دارالفنون بود هم مى آمدند خدمت ایشان درس مى خواندند و ایشان پسر آقا سید احمد طالقانى از علماى تهران بودند.

غرض، یک شور و نشاطى در آنجا بود و خصوصا نه تنها در آنجا بلکه اســـتادانى بودند که در  منازل شان تدریس مى کردند، مثلا مرحوم آقا شیخ محمدتقى آملى که من افتخار شاگردى ایشـــان را داشـــتم در منزل خود چهار راه حســـن آباد تدریس مى کردند. من خودم در مدرسه سپهســـالار قدیم حجره داشتم، خدمت مرحوم آقا میرزا مهدى آشتیانى درس مى خواندم و در آنجا حـــوزه تهران، واقعا حوزه اى به معناى واقعى بود. شـــاید تا ۱۵ مدرس در مدارس یا در منازل شـــان تدریس مى کردند. اما امروز واقعا باعث تأسف است که روز به روز این شور و نشاط کمتر مى شود در حالى که باید زیادتر شـــود.

ما هر عالمى که از دنیا مى رود مى گوییم متأسفانه جانشین ندارد، در حالى که سنت اسلامى مبنى بر این بوده که هر عالمى که در ۳۰ ســـال به یک مرتبه اى رســـیده در ۲۰ سال به شاگردش درس بدهد و آن ۱۰ سال را شاگردان آن علم را ترقى و تعالى ببخشـــند و حتى محمدبن زکریـــاى رازى در کتاب «الشـــکوک على ّ این که متأخرین با الجالینوس» مى گوید: سر سوادتر از متقدمین هستند،همین است که اگر بنا باشد نسلى بعد از نسل علم تنزل کند،یعنى علم به کجا کشیده مى شود؟! و قطب الدین شیرازى نیز در اول کتاب «شرح الکتاب القانون تحفه السعدیه» مى گوید؛ زیان آورترین جمله اى که در مدارس علمیه گفته شده این جمله بوده است: «ماترک الاول للاخره شىء» اگر طلبه بیایـــد بگوید: «من هر کارى کنم به مرتبه آیت االله بروجردى نمى رسم»، این غلط است. باید بگوید من باید معلومات ایشان را بدست بیاورم و بعداً چیزى بر آنها بیافزایم. الان آن ســـنت علمى که در آن وقت وجود داشت، کاملا بر عکس شده است. چه استاد دانشگاه چه استاد حوزه. کجاست حاج محمد تقى آملى؟

وقتى آیت االله آملى به من مى فرمودند که: من و آقاى آیت االله حسنزاده آملى دوتا بچه ۱۶ تا ۱۷ ساله از مازندران به اینجا آمده ایم و اگر حمایت مادى و معنوى آقاى شیخ محمدتقى آملى نمى بود، ما دو نفر مى بایست شاگرد بقال مى شدیم. ببینید یک چنین محیطى وجود داشت. آن وقتى که آقا میرزا مهدى آشتیانى در مدرسه سپهسالار قدیم به من حجره و حقوق دادند و شهریه معین کردند، من کوچکترین طلبه آن مدرسه بودم و استادها تشویق مى کردند و طلاب را به منزله فرزندان خود مى دانستند. امیدوار هستیم که این مجالس و بزرگداشت این بزرگان باعث ارتقاء علم و دانش شود. حال این علم و دانش در حوزه یا در دانشگاه باشد.

پیام تصویرى آیت االله سید جعفر ســـبحانى

در ادامه این نشست؛ پیامى تصویرى از آیت االله العظمى سید جعفر ســـبحانى پخش شد. آیت االله العظمى سبحانى در بخشى از این پیام تصویرى ضمن اشـــاره به آیه ۱۱سوره مجادله گفت: خداونـــد در این آیه، ملاک تکریم و عظمت را دو چیز قرار داده، یکى ایمان و دیگرى علم. آیت االله ســـید رضى شیرازى حاصل شجره پاک و عظیمى است که در رأس آن مرحوم سید حسن شیرازى قرار دارد.

سخنرانی آیت الله سید مصطفی محقق داماد

در ادامه این مراسم آیت االله سید مصطفى محقق داماد عضو فرهنگستان علوم گفت: تاریخ اجتهاد شیعى نشـــان مى دهد که در مقاطعى از تاریخ، همواره با تحولات مختلفى مواجه بوده است که من در کتابچه تحولات اجتهاد شیعى، مکتب ها،حوزه ها و روش ها نوشـــته ام. آنچه که تاریخ خودش را نشان مى دهد آغاز قرن معاصر یکى از تحولات اجتهاد شیعى است. من در این کتاب اشاره کرده ام که حوزه سامرا با حوزه نجف تفاوت دارد و به حوزه قم بیشتر شبیه است. علتش هم این است که موسس حوزه قم،یکى از شاگردان مرحوم میرزاى شیرازى بوده است. آنچه که در حوزه سامرا نقطه تحول است،چیست؟

به نظر اینجانـــب آنچه که در حقوق معاصر به آن مى گویند حقـــوق عمومى،یا به تعبیرى فقه عمومى، نقطه جهش و تحول عظیم در فقه عمومى، در مکتب ســـامرا بنیان گذارى شده است. مباحث سیاسى یکى از مواردى است که به مصلحت تصمیم گرفته مى شود. به طور کلى مرجعى به مصلحت تصمیمى مى گیرد. اما گاهى یـــک فقیه در چارچوب فقاهت تصمیمى مى گیرد. و با ادله سنتى،قضیه را حل مى کند. این نکته، نکته بسیار عظیمى اســـت در قضیه مکتب سامرا.شاید از دور کسى شنیده باشد که میرزاى شیرازى ناگهان بر اساس مصالحى،تصمیمى گرفت.ما هم در جوانى چنین خیـــال مى کردیم.ولى این طور نیست.شـــما کتاب جنبش تنباکو را که شیخ حســـن کربلایى که مرد بزرگى است را ملاحظه کنید که در چهل ســـالگى فوت کرده اســـت و هنگامه اى است این مرد و آثارش متاســـفانه به ما نرسیده است،(من از حضرت سید بزرگوار،شهرستانى خواهش مى کنم که تحقیق کنند که یادداشـــت هاى مرحوم کربلایى،که در فقه معاملات در یک دوره کامل،به طوریکه نقل مى کنند از ایشان باقى مانده،کجاست؟و چاپ کنند،دست ایشان را مى بوســـم.)این مرد کتابى درباره جنبش تنباکو نوشته اســـت و من نکته اى را براى اولین بار مبتنى بر این سلســـله سند معتبر مى خواهم نقل کنم.بلاواســـطه از مرحوم آیت االله شـــیخ مرتضى حائرى نقل مى کنم که ایشـــان هم بلاواســـطه از پدرشان نقل مى کردند که جریان تنباکو نزدیک شده بود به ماه رمضان و میرزاى شیرازى درس عمومى را تعطیل کرد و تمامى شب هاى ماه رمضان جلسات فقهى برگزار کرد وتمامى فضلاى درجه یک را دعوت کرد و نیز شـــاگردان بزرگش را به آن جلســـات دعوت کرد و گفت؛درخصوص فتواى مربوطه بحث فقهى کنند، که آیا این فتوا صادر بشود یا خیر؟

این مباحث فقهى هر شـــب به صورت طرح و نقد مطرح شد، ایشان گفت هرکس که موافق صادر شدن این فتواست،استدلال کند. همه را ایراد واشکال گرفت،تمامى سى شب ماه مبارک رمضان،به همین سبک سنتى و فقهى و محکم ادامه یافت. شب هاى آخر فرا رسید. نقل مى شـــود که سید محمد فشارکى ،که خود یک فقیه بزرگى بود،یک روز صبح زود آمد سراغ من،که بریم پیش میرزا دونفرى. و من همراه ایشان رفتیم منزل میرزا.گفت؛ایشان نشست مقابل میرزا. رو کرد به میرزا و گفت؛ آقا چند لحظه،حق اســـتادى را ازمن بر دار تا من با صراحت با شـــما صحبت کنم. میرزا گفت؛آزادید شما هرچه مى خواهید،بگویید.او با تندى گفت: آقا سید! چقدر تقیه مى کنى!این همه اســـتدلال بازم تردید مى کنى گفت؛به اینجا که رسید،میرزا دست کرد زیر تشکش و کاغذى درآورد و گفت؛من مى خواســـتم قصد اجازت از مقام دیگرى کسب کنم.امروز به ســـرداب مقدس سامرا مشرف شدم و با توسل به امام زمان عجل االله تعالى فرجه،این متن را آوردم.

وى با ذکر این امیدوارى که حوزه مکرمه قم از هرگونه حوادث، مصون بماند و براى این ملت،ذخیره وپشتیبان استقلال و آزادى باشد،گفت: آیت االله سید رضى شیرازى؛ غیر از شرافت و اصالت خصوصیات دیگرى هم دارند.ایشان بقیه السلف ماضى هستند. به اعتقاد من، ویژگى ایشان جامعیتشان است. یکى از خصوصیات حوزه هاى قدیم این بود که صرفا یک رشته نمى دانستند و جامع معقول و منقول بودند. اما متاســـفانه در دوره کنونى دانشگاه و حوزه طلاب به یک یا دو رشته علمى محدود گشته اند. دومین ویژگى ایشان متن گویى، متن محورى و تخصص در متون است که امیدواریم روش سنتى حوزه هاى علمیه به روش سنتى خود ادامه بدهد.

سخنرانی آیت الله ابوالحسن طبرستانی

در ادامه این مراسم آیت االله ابوالحسن طبرســـتانى از اســـاتید حوزه، ضمن ذکر خاطراتى از دوران تحصیلشـــان در ســـال ۱۳۲۹ شمسى، در محضر آیت االله سیدرضى شیرازى گفت:در مدرسه مروى،براى آموختن درس مطول،کسى جز آیت االله شیرازى،لیاقت نداشـــت.مباحث را خواندیم. اصول را هم دیدیم فقط ایشان شایسته تدریس هستند. سپس هم در فلسفه،اشـــارات را نزد ایشان خواندیم.پس بنابراین آقاى شـــیرازى حق استادى بر گردن من دارند.اگر کسى بگوید چرا آقاى شیرازى رساله ننوشته است،باید گفت ایشـــان احتیاط کردند وگرنه ایشان مجتهد جامع شـــرایط هستند.

بزرگداشت آیت االله شیرازى باید هر روز باشد نه اینکه صرفا محدود به یک روز باشـــد زیرا ایشان زحمت عظیمى در راســـتاى معرفى دینیه و علم کشیده است. افلاطون الهى به شاگردش اسکندر وصیت کرده که با اراده به خودت زحمت بده آنگاه زنده مى مانى حضرت آقاى سید رضى شـــیرازى هم با اراده به خودش زحمت داده است. سپس،ســـید محمـــود دعایى،پیام حجت الاسلام و المســـلمین سید محمد خاتمى به این مراسم را قرائت کرد.وى درباره جایگاه آیت االله سیدرضى شیرازى گفت:من در نجف اشـــرف که بودم ناظر دو پذیرایى ویژه توسط مرحوم امام(ره)بودم.یکى براى مرحوم آقا جلال آشتیانى بود. مرحوم آشتیانى وقتى با آقا مصطفى مى نشستند خیلى دوستانه و صمیمى بحـــث مى کردند. طبیعتا مباحث آنها فلســـفه و کلام بود.به ناگهان در خلال این مباحث، مرحوم آشتیانى عصبانى شد و گفت؛ خمینى ها ایـــن را درک نمى کنند. در این هنگام متوجه حضور امام(ره) شـــد و گفت؛ به جز یک نفر! در اینجا امام (ره) گفتند: آقا جلال! آن را هم استثنا نکن! دومین پذیرایى باشـــکوه از حضرت آیت االله سید رضى شیرازى بود. لحظه ای بسیار حساس و برخورد فوق العاده گرم و صمیمى بود. من شاهد بودم امام نسبت به این بزرگوار اعزاز و اکرام داشتند و بعد از انقلاب هم در جریان هستید که ایشان را به عضویت خبرگان قانون اساسی تشویق کردند و بالاخره ایشان پناهگاه معنوی و درسی بودند. ایشان در بین همگنان خود،ستاره هستند و من سالى یک بار در ماه رمضان توفیق حضور در محضر ایشان را دارم و خدمت ایشان مىرسم. سپس،

سخنرانی حجت الاســـلام دکترمحمدعلى مهدوى

حجت الاســـلام والمسلمین دکترمحمدعلى مهدوى راد از اعضاى هیأت علمى دانشگاه تهران و از شاگردان آیت االله شیرازى،در ادامه این مراسم ضمن برشمردن ویژگی هاى برجســـته آیت االله سید رضى شیرازى گفت: آیت االله شـــیرازى،مرزبان اعتقادى و دینى ماست. مرزبانى داراى یک سرى مؤلفه هایى است که یکى از آنها اهلیت اســـت.مؤلفه دوم زمان شناسى است مؤلفه آخر هم اخلاص است. مجموع این سه مؤلفه موجب میشود که مرزبان لوازم را بشناسد و چون شمع بســـوزد تا براى دیگران زندگى بسازد. وى گفت: آیت االله سید رضى شیرازى یک ویژگى بزرگى دارد و آن قرآن فهمى و تفسیر قرآن ایشان است. براى مثال ایشان در تفســـیر قرآن به قرآن براى آیه اى از سوره قیامت به ۱۶آیه استناد کرده و پرداخته اند. نگاه آیت االله شیرازى در تفسیر قرآن شان نگاهى تمدنى است که آیات قرآن را با مسائل روز درگیر مى کند.

سخنرانی دکتر منوچهر صدوقى سها

پـــس از پخـــش کلیپـــى بـــه نام ره یافتگان، دکتر منوچهر صدوقى سها از اساتید و پژوهشگران فلسفه اسلامى گفت:آیت االله شیرازى امروزه در رأس حوزه فلسفى تهران هستند.ایشـــان تدریس طولانى دارند و آثار مکتوب عظیمى دارند.امسال که سال ۱۴۳۸ هجری قمری است فلسفه تهران وارد به سده سوم خود شد.حوزه تهران دچار خطر شده است که برخى گفته اند که موضوع فلسفه عوض شود!اگر موضوع عوض شود باید با آن وداع کرد.مدرسه سپه سالار براى فلسفه ساخته شده است چه عیبى دارد که در اختیار این گروه قرار بگیرد.

تجلیل از شخصیت علمی آیت االله سید رضى شیرازى

در انتهاى این مراسم، لوح تقدیرى به رســـم یادبود از جانب مرکز انجمن آثار و مفاخر ایران به آیت االله سید رضى شیرازى اهدا شد. متن این لـــوح تقدیـــر از این قرار است: «بسمه تعالى.یوتى الحکمه من یشاء و من یوت الحکمه فقد اوتى خیرا کثیرا،فقیه عالیقدر حکیم متخلق،حضرت آیت االله سید رضى شیرازى،اهل قلم مى دانند که آثار علمى دانشمندان،سرمایه اى بزرگ و جاویدان،براى فرهنگ این مرز و بوم به شـــمار مى رود. از این رو انجمـــن آثار و مفاخر فرهنگى،براى تحقق یکى از اهداف خود،که بزرگداشـــت مفاخر علمى،فرهنگى و دینى است،افتخار دارد به پاس سالها تلاش هاى ارزنده،ماندگارو تاثیرگذار شما حکیم دانا و مدرس توانا و امام جماعت مسجد شفاء،که در زمره شاگردان اساتید برجسته اى همچون سید ابوالحسن رفیعى قزوینى،فاضل تونى و میرزا ابوالحسن شعرانى هســـتید و همواره با خلوص نیت براى احیاء نام و یاد و اندیشـــه و سیره انبیاء و ائمه دین علیهم السلام خدمت کرده اید،به عنوان عالمى فرزانه،استادى فرهیخته و یکى از مفاخر فرهنگى و دینى ایران اسلامى،تجلیل به عمل آورد.

جامعه علمى کشور،نیک آگاه اســـت که حضرتعالى،عمرى را با تلاش و دلسوزى،و درآمیختن عمل با ایمان و اخلاق و علم با حکمت،در مسیر تربیت دین،ترویج اســـلام،و مکتب پیامبر اســـلام،حضرت محمد(ص)،کوشـــیده و پرچمدار میراث گرانقدر آنان براى امت اســـلامى هستید،از این رو خدمات شایسته شما استاد گرانمایه و تالیف کتاب ارزشمند نگاه ناب،مى تواند سرمشق و اسوه جوانان مسلمان و در تقویت وبصیرت افزایى هرچه بیشتر آنان موثر باشد. اینجانب به نمایندگى از طرف هیات امناء،هیات مدیره و شـــوراى علمى انجمن آثار و مفاخر فرهنگى که در صدر آنان مقام عالى ریاست محترم جمهورى اسلامى ایران قرار دارد لوح تقدیر آراســـته به نشان زرین انجمن را به عنوان نمادى از تحسین و تمجید به شـــما تقدیم مى دارد و توفیق و سلامتى حضرتعالى را از خداوند بزرگ مسالت دارد. با احترام؛مهدى محقق».

قرائت متن پیام دکتر لاریجانی

همچنین دکتر محمد رضا مجیدى،رئیس کتابخانه، مـــوزه و مرکز اســـناد مجلس شوراى اسلامى به نمایندگى از طرف دکتر لاریجانى،ریاســـت محترم مجلس شوراى اسلامى،حضور داشـــتند و متن پیام دکتر لاریجانى قرائت شد. على لاریجانى،دانش آموخته در رشته فلسفه از دانشـــگاه تهران در بخشى از پیام گفت: استاد بزرگوار و گرانقدر از افتخارات علمى و فرهنگى و دینى کشـــور هستند. بنده جـــداى از مقام فضل و کمال معرفتى، ویژگى تواضع را در این مرد عالم، بســـیار برجسته یافتم. ایشان چه در مقام معلمى و چه مسئولیت هاى دیگر از فضیلت تواضع برخوردار هستند. خداوند متعال بر طول عمر و عزت ایشان بیافزاید.