آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر؛ نابغه وحدت‌گرا
مبلغ/ مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) در بخشی از سخنان خود پیرامون شخصیت شهید آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر فرموده‌اند: مرحوم آقاى صدر(رضوان‌الله‌علیه) به نظر بنده قطعاً نابغه بود؛ یعنى کارى که از عهده او برمى‌آمد، از عهده خیلى از فقها، علما و متفکّرین حوزه‌هاى ما برنمى‌آید: فضاى دید بسیار وسیع، فهم نیازهاى دنیاى اسلام، پاسخگویى سریع و آماده به خواسته‌ها.
به گزارش «مبلغ» به نقل از ایکنا، همزمان با ایام پربرکت سالروز میلاد پیامبر اکرم(ص) و هفته وحدت نگاهی داریم به زندگی، آثار و اندیشه‌های بزرگ‌مردانی که در حوزه وحدت بین ادیان و تقریب مذاهب اسلامی نقش برجسته‌ای ایفا کرده‌اند. این گزارش در قالب مجموعه‌ای ویدئویی با عنوان «پیشگامان عرصه وحدت» تقدیم مخاطبان می‌شود.
آیت‌الله شهید سیدمحمدباقر صدر ٢۵ ذی‌القعده ١٣۵٣ هجری قمری(۱۳۱۳ ه. ش) در شهر کاظمین متولد شد. پدرش، سیدحیدر صدر، فرزند سیداسماعیل صدر، از مراجع زمان خود بود.
سیدمحمدباقر صدر پدر خود را در سه سالگی از دست داد و تحت حمایت و تربیت برادر بزرگ خود، سیداسماعیل قرار گرفت. خواهرش، آمنه صدر، مشهور به بنت‌الهدی، نیز دروس حوزه را از محضر این شخصیت مبرّز حوزوی آموخت.
سیدمحمدباقر صدر در سال ١٣۶۵ هجری قمری همراه افراد خانواده به نجف اشرف مهاجرت کرد و مسیر علمی‌اش در حوزۀ علمیه از این تاریخ به‌طور رسمی آغاز شد و وارد حلقه درس فقه و اصول آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی و آیت‌الله شیخ محمدرضا آل‌یاسین شد.
او دارای ارتباط با اندیشمندان و نهادهای بین‌المللی بود و از هر راهی که فکر می‌کرد می‌توان به تقریب و اتحاد دست یافت کوتاهی نمی‌کرد. او مقالات تقریب‌گرایانه متعددی در روزنامه‌های کشورهای عربی می‌نوشت و در آثارش فواید و محاسن اتحاد و مضرات تفرقه و جدایی را تشریح می‌کرد. نسبت به اهل سنت و بزرگان آنها احترام قائل بود و در تألیفاتش از آنان به نیکی یاد می‌کرد.
همچنین ایشان با نهادهای کشورهای اسلامی حتی اگر نظام حاکم، غیر شیعی می‌بود ارتباط داشت. چنانچه یکی از اقدامات شهید صدر لبیک گفتن به مرکز تأمین مالی کویت (بیت التمویل الکویتی) بود و ایشان در پاسخ به درخواست آنان، طرح بانک بدون ربای خود را نوشت و آن را با مباحث عمیق فقهی همراه ساخت.
از او آثار ارزشمندی در ساحت‌های گوناگون اندیشه به‌جای ماند که بخشی از آنها عبارت‌اند از: فلسفتنا، اقتصادنا و البنک اللاربوی فی‌الإسلام.
شهید صدر همچنین در واکنش به الزامی‌کردن عضویت در حزب بعث از سوی دولت عراق، با صدور فتوایی، پیوستن به آن را تحریم کرد. با این فتوا افراد زیادی از پیوستن به این حزب پرهیز کردند.
شهید صدر با الهام از مبارزات امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی ایران نظریه «مرجعیت شایسته» و «مرجعیت نظام یافته» را مطرح ساخت و معتقد بود مرجعیت شایسته باید سیمایی روشن و یکدست از اهداف خود ارائه دهد.
وی از انقلاب اسلامی ایران دفاع می‌کرد و می‌فرمود: «من یک مسلمانم و در برابر سرنوشت همه مسلمانان جهان ـ و نه تنها عراق و ایران ـ مسئولم و باید به وظیفه شرعی خود عمل کنم و وظیفه شرعی منحصر به ایران و عراق نیست».
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اعضاى پژوهشگاه تخصصى شهید سیدمحمدباقر صدر که در تاریخ ۲۵ مردادماه ۱۳۹۵ برگزار شده بود، در بخشی از سخنان خود پیرامون شخصیت شهید آیت‌الله سیدمحمدباقر فرمودند: «مرحوم آقاى صدر(رضوان‌الله‌علیه) به نظر بنده قطعاً نابغه بود؛ یعنى کارى که از عهده او برمى‌آمد، از عهده خیلى از فقها، علما و متفکّرین حوزه‌هاى ما برنمى‌آید: فضاى دید بسیار وسیع، فهم نیازهاى دنیاى اسلام، پاسخگویى سریع و آماده به خواسته‌ها».
سرانجام، پس از بیست سال مبارزه، رژیم عراق با امید این که آتش شعله‌ور انقلاب اسلامی در عراق را خاموش کند، در روز شنبه، شانزدهم فروردین ۱۳۵۹ ه.ش به منزل آیت‌الله صدر یورش برده و ایشان را در سیاهچال‌های رژیم بعث عراق زندانی می‌کنند و صبح روز بعد دژخیمان بعثی به منزل آیت‌الله صدر ریخته و خواهر مظلومه ایشان، «بنت الهدی» را نیز دستگیر و به بغداد می‌برند و در شب سه‌شنبه ۱۹ فروردین ۱۳۵۹ ه.ش آیت‌الله مجاهد صدر همراه با خواهر مکرمه‌اش به دست مزدوران بعثی در یکی از زندان‌های نظامی بغداد به فیض شهادت نائل می‌شوند.