ایده‌آلیسم و ماتریالیسم چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟
به گزارش «مبلغ» به نقل از اسلام کوئست، پرسش: ایده‌آلیسم و ماتریالیسم چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟
پاسخ: ایده‌آلیسم هستی‌شناختی، به نوعی همان شک‌گرائی است که منکر وجود واقعیات بیرونی بوده و مدعی است که عالمی خارج از فکر و ذهن وجود ندارد. در مقابل رویکرد «ایده‌آلیسم»، مکتب و فلسفه‌ی «رئالیسم» وجود دارد؛ رئالیسم هستی‌شناختی، معتقد است که عالم واقعی و عینی و مستقل از ذهن ما وجود دارد[۱] (خواه بدان معرفت داشته باشیم و خواه نداشته باشیم).[۲] البته رئالیسم، مفهوم جامعی بوده و دارای شاخه‌ها و گرایش‌های متعدد است.
در همین راستا، ماتریالیسم یکی از شاخه‌های رئالیسم است، یا دست کم طرفداران آن چنین ادعایی دارند. از سوی دیگر، مکتب ماتریالیسم در واقع شاخه‌ای از مکتب حس‌‌گرایی است؛ اینان مدعی قضایایی از این قبیل‌اند که «هر چه موجود است محسوس است و آنچه محسوس نیست موجود نیست». و یا اینکه «هر موجودی مادی است و جز امور مادی هیچ حقیقتی وجود ندارد».[۳]
پی نوشت:
[۱]. ر. ک: فتحعلی، محمود و دیگران، درآمدی بر مبانی اندیشه اسلامی، ص ۲۴، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، چاپ اول، ۱۳۸۱ش.
[۲]. ر. ک: «تشابه و اختلاف میان رئالیسم غربی و اسلامی»، ۶۲۶۱۱.
[۳] ر. ک: «رابطه‌ی فلسفه با علوم»، ۱۰۲۷۷۵.