شبکه‌های اجتماعی روابط عاشقانه را به نوعی سرگرمی تبدیل کرده اند
مبلغ/ در کتاب عشق سیال، زیگمونت باومن به طور خاص «آشنایی با رایانه» را نشانه چیزی می‌داند که «عشق سیال» می‌نامد، و استدلال می‌کند که فضای دیجیتال، رابطه عاشقانه و خواستگاری را به نوعی سرگرمی تبدیل کرده است که در آن کاربران می‌توانند با اطمینان از اینکه «همیشه می‌توانند به بازار برای خرید فرد دیگری برگردند» قرار بگیرند.
به گزارش «مبلغ» به نقل از فارس، زیگمونت باومن در کتاب Liquid Love استدلال می‌کند که استحکام و امنیت روابط که با مشارکت و ازدواج‌های مادام‌العمر فراهم می‌شد، توسط فردی‌سازی افسارگسیخته و تغییرات تکنولوژیکی به صورت «سیال» درآمده است. او معتقد است دوستیابی اینترنتی نشانه تغییرات اجتماعی و فناوری است که خواستگاری مدرن را به نوعی بازی کالایی تبدیل می‌کند.
حانیه چمنی کارشناس ارتباطات در یادداشتی به میزان دگرگونی روابط عاشقانه در فضای دیجیتال را بررسی کرده است. این یادداشت به بررسی این مسئله می‌پردازد که آیا کاربران احساس می‌کنند فناوری روی اعمال و دیدگاه‌های آنها در مورد روابط طولانی مدت، تک همسری و دیگر ایده آل های عاشقانه تأثیر گذاشته است یا خیر.
بر اساس عقیده‌ی باومن یک «انقلاب دیجیتال» در رابطه با دوستیابی، خواستگاری و عاشقانه های مدرن در حال انجام است. برخلاف نسل‌های قبلی، بزرگسالان مجرد امروزه، به‌ویژه آن‌هایی که در مراکز بزرگ زندگی می‌کنند، تنوع ظاهری بی‌پایانی از روابط عاشقانه و جنسی بالقوه را از طریق شبکه‌های اجتماعی و الگوریتم‌های گوشی‌های هوشمند خود دارند. در واقع، اینترنت به یک «واسطه اجتماعی» قدرتمند تبدیل شده است که تا حدی نقش «همسان‌سازان» سنتی، مانند خانواده، دوستان و رهبران جامعه، و همچنین جایگزین عملکرد خواستگاری شده است .
امروزه مکان‌های سنتی برای ملاقات مجردها با یکدیگر نظیر مدارس، دانشگاه‌ها، کلوپ‌ها و مکان‌های کاری نیز تا حدی با اینترنت جابه‌جا شده‌اند، که به مردم اجازه می‌دهد با افرادی که قبلاً با آنها آشنایی و پیوندهای اجتماعی ندارند ملاقات کنند و رابطه برقرار کنند. داده های مرکز تحقیقات Pew در ایالات متحده نشان می دهد که ۱۵٪ از بزرگسالان آمریکایی از سایت های دوستیابی آنلاین یا برنامه های دوستیابی تلفن همراه استفاده کرده‌اند که این میزان استفاده هر سال به طور پیوسته افزایش می‌یابد.
اپلیکیشن‌های دوستیابی موبایلی برای خواستگاری و دوستیابی مدرن اهمیت ویژه‌ای دارند؛ زیرا تجربیاتی را ارائه می‌دهند که متفاوت از تجربیاتی هستند که توسط وب‌سایت‌های دوستیابی ارائه می‌شوند. در واقع، افزایش استفاده از برنامه های دوستیابی و اتصال، بر خلاف وب سایت های دوستیابی، در قابلیت لمسی (کاربری آسان) و امکان جابه‌جایی راحت گوشی موبایل یا همان امکان تحرک آنها نهفته است. برنامه‌های دوستیابی آنلاین برای «از بین بردن استرس قرار ملاقات» طراحی شده است، که نوعی «بازی» است که برای بازی کردن به زمان و سرمایه گذاری احساسی کمتری نیاز دارد. البته محبوبیت روزافزون اپلیکیشن‌های دوستیابی سوالاتی را در مورد تأثیر آنها بر رویه‌های خواستگاری و روابط مدرن و اینکه آیا ممکن است بر انتظارات و خواسته‌ها نیز تأثیر بگذارند، ایجاد می‌کند که در مقاله‌ای که در حال خواندن خلاصه‌ی آن هستید به آن پرداخته می‌شود.
در کتاب عشق سیال، زیگمونت باومن به طور خاص «آشنایی با رایانه» را نشانه چیزی می‌داند که «عشق سیال» می‌نامد، و استدلال می‌کند که فضای دیجیتال، رابطه عاشقانه و خواستگاری را به نوعی سرگرمی تبدیل کرده است که در آن کاربران می‌توانند با اطمینان از اینکه «همیشه می‌توانند به بازار برای خرید فرد دیگری برگردند» قرار بگیرند. ضمناً در ایده‌های باومن این گمانه‌زنی وجود دارد که روابط تک همسری مادام‌العمر به دلیل تکثیر “شبکه‌های گسترده رمانتیک” در حال فرسوده شدن است.
این مقاله به دنبال بررسی این موضوع است که آیا برنامه های دوستیابی با بررسی تأثیرات و افزایش ارائه شده توسط برنامه های دوستیابی دیجیتال، فرضیه‌ی «عشق سیال» را تسهیل می کنند یا خیر. به طور خاص، این تحقیق به بررسی میزانی می پردازد که روابط رمانتیک ارائه شده توسط برنامه های دوستیابی ممکن است آرمان های سنتی تک همسری، تعهد و مفهوم عشق رمانتیک را از بین ببرند.
باومن اولین کسی نیست که درباره تحول روابط رمانتیک در دنیای مدرن سخن گفته است. پیش از او نیز آنتونی گیدنز، جامعه‌شناس نامدار معاصر نیز در کتاب خود به نام “دگرگونی عشق و صمیمیت” بیان می‌کند که در طول قرن بیستم، تغییرات اجتماعی و تأکید فزاینده بر برابری و کشف خود باعث “انقلاب جنسی” شد. پیشرفت های تکنولوژیکی در پیشگیری از بارداری، رابطه جنسی را از پیوند آن با تولید مثل رها کرد. به همین ترتیب، فمینیسم باعث دگرگونی بنیادین در حوزه روابط شخصی شد. گیدنز استدلال می کند که روابط در مدرنیته متاخر به طور فزاینده ای منعکس کننده «رابطه خالص» است، این روابط مبتنی بر یک نوع رابطه ایده آل هستند که در آن یک رابطه مبتنی بر برابری جنسی و عاطفی است و تنها تا زمانی ادامه می‌یابد که هر دو طرف رضایت متقابل را کسب کنند. البته از نظر او این روابط به دلیل ماهیت احتمالی‌شان به طور بالقوه دوام کمتری دارند.
این ایده که روابط در دنیای مدرن از دوام کمتری نسبت به روابط نسل‌های پیشین برخوردار است، در کار اولریش بک و الیزابت بک گرنشیم نیز مورد بررسی قرار گرفته است. در هرج و مرج عادی عشق، بک و بک-گرنشی استدلال می‌کنند که ازدواج و زندگی خانوادگی به دلیل تغییر سریع ارزش‌های اجتماعی «سخت‌تر» شده‌اند. برخلاف نسل‌های قبلی، مردم امروز با مجموعه‌ای از انتخاب‌های بی‌پایان روبه‌رو هستند و از طرف دیگر ظاهراً آگاه هستند که شراکت آنها اغلب دوام نمی آورد و بنابراین از سرمایه گذاری بیش از حد روی آنها اجتناب می کنند. این «ریسک گریزی» افراد را به سرمایه گذاری بیشتر روی خود و در طیف دیگری از روابط، به ویژه روابط دوستانه سوق می‌دهد. علیرغم تمایل فزاینده به سمت فردی شدن، اولریش بک و بک-گرنشیم معتقدند که مردم هنوز از عشق به عنوان یک ایده‌آل و غایت زندگیشان یاد می‌کنند و به دنبال آن می‌روند. بر اساس آنچه که تا به اینجا بیان شد، پر واضح است که تحقیق بر روی مسائل عاطفی در دنیای مدرن از حیث آکادمیک قدمت زیادی دارد اما پرداختن به روابط رمانتیکی که مشخصا از خلال برنامه‌های دوستیابی و نه سایت‌های دوستیابی شکل می‌گیرد پتانسیل‌های بالایی جهت توسعه مطالعات دارد. هدف محقق از نگارش این مقاله نیز توسعه این دست مطالعات است.
این یک تحقیق ترکیبی است که از یک نظرسنجی کمّی که به صورت پرسشنامه آنلاین میان مخاطبان و سپس مصاحبه های عمیق با موارد هدفمند نزدیک به اهداف تحقیق انجام شده است.
اکثر کاربران معتقدند که این برنامه‌های دوستیابی سبب ایجاد فرصت‌های بیشتری جهت برقراری روابط عاشقانه می‌شوند. همچنین برای اکثر کاربران، این برنامه ها به دلیل سهولت استفاده و مناسب بودن برای سبک زندگی مدرن جذاب هستند.
این مقاله یافته‌های مهمی ارائه می‌کند که این فرضیه را که «برنامه‌های دوستیابی جامعه را از هم می‌پاشد و باعث تضعیف هنجارها و آرمان‌های سنتی می‌شود» را رد می‌کند زیرا نتایج نشان می‌دهد که بسیاری از افراد از این فناوری به قصد یافتن یک شریک طولانی مدت استفاده می‌کنند.
از طرف دیگر نتایج نشان می‌دهد که این شبکه‌ها جایی است که هدف اکثر کاربران این است که از ارتباطات واسطه‌ای به دوستیابی و صمیمیت در «دنیای واقعی» حرکت کنند.
بسیاری از شرکت‌کنندگان در این مطالعه همچنین اشاره کردند که اپلیکیشن‌های دوستیابی به آنها اجازه می‌دهد تا با وجود زندگی پرمشغله ای دارند، بدون صرف وقت یا انرژی اضافی به دنبال شریک زندگی خود بروند. الکساندر خاطرنشان کرد که این یک راه خوب برای برقراری ارتباط بین مردم است، به خصوص در شهرهای بزرگ در محیط امروزی که می دانید افراد بسیار سخت کار می کنند.
به طور کلی یافته‌های اکتشافی ارائه‌شده توسط این مطالعه نشان می‌دهد که کاربران برنامه‌های دوستیابی آنها را به عنوان واسطه‌های مطلوبی در جستجوی همراهی، عشق، و روابط صمیمانه می‌بینند. برخلاف استدلالی که باومن مطرح کرد، اپلیکیشن‌های دوستیابی و دوستیابی اینترنتی به طور گسترده‌تر «سیال‌کننده» ایده‌آل‌هایی مانند عشق عاشقانه، تک همسری یا تعهد به رابطه طولانی‌مدت نیستند. در واقع، داده‌ها حاکی از آن است که اکثریت افراد همچنان به ارزش‌گذاری و جستجوی این پدیده‌های اجتماعی ادامه می‌دهند و صرفاً از فناوری به عنوان یک واسطه استفاده می‌کنند.
شرکت‌کنندگان در این مطالعه احساس کردند که نسبت به نسل‌های قبلی، فرصت‌های عاشقانه و روابط عاشقانه‌تری دارند، و این فناوری‌ها به آنها اختیار بیشتری برای پیگیری و ملاقات با گزینه‌های بالقوه می‌دهند و این در حالی است که این مسئله تعهد آنان را نسبت به روابط متعهدانه خدشه‌دار نمی‌کند، اما نکته‌ی شایان توجه در این نقطه از بحث این است که فقط با گذشت زمان خواهیم دید که آیا این برنامه‌ها توانایی داردند تا در دراز مدت بر تمایل افراد برای تعهد نسبت به یک رابطه‌ی بلندمدت تک همسری تأثیر فرهنگی بگذارند یا خیر.
با وجود نگرانی‌ها در مورد رفتار استراتژیک و غیراصیل، اکثر شرکت‌کنندگان این مطالعه معتقد بودند که این فناوری صرفاً تمایلات و توانایی‌های آنها را برای یافتن یک قرار یا شریک زندگی مناسب افزایش می‌دهد. در واقع، اپلیکیشن‌های دوستیابی «شبکه‌ای از صمیمیت» را فراهم می‌کنند که سرمایه اجتماعی کاربر را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد. این شبکه‌های احتمالی عاشقانه، ظرفیت فرد را برای یافتن شریکی که با او رضایت متقابل ایجاد کند، افزایش می‌دهد. بنابراین، صمیمیت دیجیتال آزادی‌ها، فرصت‌ها و لذت‌های جدید و همچنین نگرانی‌های قدیمی و جدید در مورد ریسک‌های این نوع از رابطه را به ارمغان می‌آورد.