تغییرات گسترده در کتب درسی عربی به منظور حمایت از اسرائیل
مبلغ/ یک سازمان اسرائیلی در گزارشی از تغییر برنامه‌های آموزشی در برخی از کشورهای عربی در زمینه حذف انتقاد از یهودیان و رژیم صهیونیستی در کتاب‌های درسی خبر داد.
به گزارش «مبلغ» به نقل از ایکنا به نقل از الجزیره، جزئیات ثبت شده توسط اتحادیه ضد افترا(ADL) که بنا به تصریح وب‌سایت آن، با هدف حمایت از رژیم صهیونیستی به عنوان یک کشور[رژیم] یهودی دموکراتیک فعالیت می‌کند و کمپین‌های ضد صهیونیستی در جهان را زیر نظر دارد، نگاه دقیقی به مداخله در برنامه‌های درسی آموزشی کودکان و نوجوانان در جهان عرب، به ویژه در زمینۀ درگیری اعراب و اسرائیل و دیدگاه‌هایی دارد که به شدت در حال تغییر هستند.
تعدادی از سازمان‌های آمریکایی و یهودی _ که معمولاً مدافع بیشتر سیاست‌های اسرائیل در خاورمیانه هستند _ به بهانۀ توسعه، تلاش گسترده‌ای را برای تغییر و اصلاح مواد آموزشی در مدارس کشورهای عربی از مهد کودک تا دانشگاه اتخاذ کرده‌اند؛ گزارش از ثمرات این تلاش قدردانی می‌کند.
این سازمان اعلام می‌کند: اصلاحات آموزشی در خاورمیانه برای ادامه پیشرفت در مقابله با افراط‌گرایی امیدوارکننده است و به گزارشی اشاره می‌کند که اخیراً در همکاری با مؤسسه تونی بلر برای تغییرات جهانی، منتشر شده است.
این سازمان توسط نخست‌وزیر سابق بریتانیا اداره می‌شود و مشاور ویژه امور بین‌الملل در اتحادیۀ ضد افتراست. این گزارش ۴۵ صفحه‌ای «آموزش صلح و مدارا در جهان عرب دو دهه پس از ۱۱ سپتامبر» نام دارد.
سازمان دفاع از اسرائیل این گزارش را یک مطالعه مشترک پیشگامانه توصیف می‌کند که تأثیر اصلاحات آموزشی در منطقۀ خاورمیانه بعد از ۱۱ سپتامبر را بر تهدید مستمر افراط‌گرایان با تمرکز ویژه بر بازبینی کتاب‌های درسی منتشر شده در جهان عرب بررسی می‌کند.
در پایان این گزارش آمده است: «امروزه در کتاب‌های درسی بیشتر کشورهای این منطقه محتوای مثبت و نوآورانه‌ای وجود دارد، اما در بسیاری از زمینه‌هایی که هسته اصلی صلح و مدارا هستند، هنوز جای پیشرفت زیادی وجود دارد».
این گزارش که توسط دیوید اندرو واینبرگ، مدیر امور بین‌الملل اتحادیۀ ضد افترا نوشته شده است، برگرفته از وقایع ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ است که در توجیه تلاش‌ها برای تغییر برنامه‌های آموزشی در جهان عرب با هدف تربیت نسلی است که دشمنی یا نفرت از غرب یا اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد.
در این گزارش هدف از اصلاحات آموزش و پرورش برای دستیابی به این هدف پنهان نشده است و صراحتاً اعلام می‌شود که هدف از تغییر برنامه‌های درسی آموزشی شکل دادن به هویت و نگرش جوانان نسبت به دیگران است.
تغییرات عمده در برنامه درسی
انجمن ضد افتراء در پاییز ۲۰۲۰ از دولت مراکش به دلیل افزودن چندین صفحه به کتاب‌های مطالعات اجتماعی برای دانش‌آموزان کلاس ششم تقدیر کرد که در آن به جامعه یهودی و نقش آن‌ها در تاریخ مراکش اشاره می‌کند. این گزارش همچنین از تصویری در یک کتاب درسی تمجید می‌کند که پادشاه کنونی مراکش را در بازدید از خانۀ یادبود یهودیان مراکش در الصویره نشان داده است.
این گزارش همچنین از تلاش مستمر برای تغییر برنامه‌های درسی آموزشی در مصر نیز تمجید می‌کند و تغییرات صورت گرفته در کتاب‌های این کشور از سال ۲۰۱۵، چه در آموزش عمومی و چه در برنامه‌های درسی الازهر را به‌طور یکسان می‌ستاید.
این گزارش همچنین از برنامه درسی مقطع دبیرستان تمجید می‌کند که حاوی درس‌هایی در مورد «پذیرش دیگری» است.
انجمن ضد افتراء حذف آیات جهاد از برخی کتاب‌های درسی عربی را نیز ستوده است و اعلام می‌کند که بیشتر برنامه‌های درسی ملی گام‌هایی را در جهت اصلاح نحوۀ آموزش مفهوم جهاد برداشته‌اند تا پتانسیل جذب تروریست را کاهش دهند.
در این گزارش آمده است که پادشاهی عربستان سعودی اخیراً یک بخش قدیمی از کتاب‌های درسی را که در آن دعوت به جهاد به عنوان اوج اسلام ذکر شده، حذف کرده است و قبلاً دروسی را در کتاب‌های درسی گنجانده است که جهاد مسلحانه را در صورتی که حاکم یا والدین با آن موافق نباشند، اکیداً ممنوع کرده است.
در مورد امارات متحده عربی، در این گزارش آمده است که یک نشانه مثبت از کتاب امارات برای کلاس دهم «اخلاق تدریس» وجود دارد که وجود معابد هندو و سیک در این کشور را به عنوان نشانه‌ای از تنوع آن ذکر می‌کند.
نویسنده این گزارش _ که برای سازمان دفاع از دموکراسی کار می‌کند که طرفدار اسرائیل بوده و پس از حوادث ۱۱ سپتامبر تأسیس شد _ اظهار می‌کند: چنین پیام‌هایی اگر به برنامه درسی زبان عربی نیز اضافه شوند،امری مطلوب خواهد بود.
این انجمن همچنین به شواهدی مبنی بر موفقیت تلاش‌ها برای تغییر برنامه‌های درسی مدارس اشاره کرد، مانند آنچه در کتاب‌های درسی کلاس نهم به‌ویژه در کتاب مطالعات اسلامی در امارات آمده است که اسلام «تقویت پیوندهای محبت» را با یهودیان و مسیحیان به عنوان مردمان جهان را واجب می‌داند.
در حالی که این گزارش از آنچه در کتاب‌های آموزشی الجزایر آمده و استعمار اروپایی را امری خطرناک و خونین می‌داند، انتقاد و از سوی دیگر روایت کتاب‌های اماراتی از «قتل عام‌های عثمانی علیه اعراب» را ستایش می‌کند.
در این گزارش از کشورهای دیگر مانند بحرین و اردن نیز تمجید شده اما همچنین به تغییراتی نیز اشاره شده که هنوز در آنجا مورد نیاز است.
هدف بعدی
سازمان دفاع از اسرائیل که از نزدیک با نهادهای نظارتی همکاری می‌کند، تصریح کرد که علی‌رغم تلاش‌ها در همۀ کشورهای عربی، به‌طور خاص به برنامه‌های آموزشی در مصر به دلیل تأثیر آن و تعداد بالای جمعیت آن‌ها توجه دارد.
انجمن ضد افتراء در گزارش خود آورده که سیستم آموزشی مصر مهم و تأثیرگذار است و می‌نویسد: به‌سختی می‌توان از اهمیت مصر به عنوان مطالعه موردی روند آموزشی در منطقه چشم‌پوشی کرد. به عنوان مثال، بر اساس آمار دولت ایالات متحده و مصر، تعداد دانش‌آموزان مصری از مجموع جمعیت امارات متحده عربی، کویت، عمان و قطر با هم، حتی اگر میلیون‌ها کارگر خارجی موجود در این کشورها را در نظر بگیریم نیز بیشتر است.
با این حال، نویسندۀ گزارش به برخی از موارد باقیمانده اشاره می‌کند که از آن‌ها راضی نیست و معتقد است که برای گسترش صلح و مدارا باید حذف شوند.
وی به طور خاص از کتاب معارف اسلامی برای کلاس پنجم ابتدایی مصر یاد می‌کند که در آن به «خیانت یهودیان» اشاره شده است و اینکه «یهودیان پس از خیانت به خدا و رسولش، عهد و پیمانی ندارند». به گفتۀ انجمن، این گزارش همچنین در متنی از برنامه درسی دبیرستان انتقاد می‌کند که یهودیان تهدیدی برای دولت اسلامی در حال ظهور در صدر اسلام بودند.
در مورد فلسطینی‌ها، این گزارش می‌گوید: متأسفانه، تشکیلات خودگردان فلسطین همچنان به انتشار کتاب‌های درسی که تأکید بسیار زیادی بر اندیشه جهاد و شهادت دارد، ادامه می‌دهد.
اگرچه این گزارش برنامه‌های درسی آموزشی در قطر را به دلیل ترویج گفت‌وگو میان تمدن‌ها ستایش می‌کند، اما از کسانی که مسئول تجلیل از آثار متفکر فقید فرانسوی روژه گارودی هستند، انتقاد می‌کند و او را یک انکارکنندۀ بدنام هولوکاست می‌خواند.
روش‌های اعمال فشار
گروه‌های لابی از سازمان‌های یهودی آمریکایی تلاش می‌کنند تا تغییراتی را در متون مدارس در منطقه عرب به روش‌های مختلف به تصویب برسانند.
نخستین روش برگزاری جلسات متوالی با اکثر مقامات عربی است که از واشنگتن بازدید می‌کنند. روش دیگر فشار وارد کردن بر کنگره و مقامات آمریکایی برای طرح موضوعات مشابه در جلسات آن‌ها با مقامات عرب است و در نهایت استفاده از ظرفیت سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان ملل متحد، بانک جهانی و آژانس‌های کمک‌رسانی در فرآیند تغییر برنامه‌های درسی تحت عنوان نوآوری و اصلاحات و یا استفاده از کارزهای فشار در رسانه‌ها از دیگر روش‌های مورد استفاده در راستای تغییر محتوای کتاب‌های درسی به سود اسرائیل در منطقه است.
به عنوان مثال، انجمن اظهار می‌کند که دیوید واینبرگ، نویسنده گزارش، در نشست گروهی از سازمان‌های یهودی آمریکایی با سامح الشکری، وزیر امور خارجه مصر در سفرش به واشنگتن در نوامبر گذشته حضور داشته است.
این سازمان یهودی همچنین از نشست اعتراضی اتحادیۀ ضدا افتراء با وزیر امور خارجه امارات خبر داد و گفت که پیام‌هایی را به برخی سفارتخانه‌های عربی مبنی بر لزوم تغییر برنامه‌های درسی برای حفظ صلح و امنیت جهانی ارسال کرده است.
در آستانه برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب قاهره در اوایل سال ۲۰۲۰، انجمن این موضوع را با سفارت مصر در واشنگتن مطرح کرد و به دیپلمات‌های مصری فهرستی به زبان انگلیسی و عربی از «کتاب‌های رایج ضد یهود» ارسال کرد که امیدوار بود اجازۀ نمایش آن‌ها در این رویداد داده نشود.
این گزارش می‌افزاید: وقتی تلاش‌ها برای حذف کتاب‌های مورد نظر از غرفه‌های برخی انتشارات خصوصی مفید نبوده است، اتحادیۀ ضد افتراء مستقیماً با رئیس جمهور مصر ارتباط برقرار کرده و از او خواسته تا دستور دهد این کتاب‌ها جمع‌آوری شوند. قابل ذکر است که وزارت امور خارجه آمریکا نیز در گزارش سالانه خود درباره یهودی‌ستیزی به اخبار و اطلاعات این سازمان‌ها متکی است.
چگونه به اسرائیل خدمت کنیم؟
این سازمان که حتی ضبط‌ها و گفته‌های خطبه‌های جمعه از منبرهای مختلف جهان اسلام را نیز رصد می‌کند و توصیه‌های زیادی را برای دستور کار تغییر آینده در برنامه‌های درسی عربی برشمرده است، از جمله اهدافی مانند حذف دروس مدرسه که غرب را به تهاجم فکری متهم می‌کند؛ و تلاش برای توسعه دروسی که گفت‌وگو و همکاری بین تمدن‌ها را آموزش می‌دهد.
با این حال، برجسته‌ترین توصیه‌هایی که در گزارش مشترک سازمان دفاع از اسرائیل و انجمن ضد افتراء آمده مربوط به اسرائیل و جایگاه آن در برنامه‌های آموزشی در کشورهای عربی است.
این گزارش خواستار گنجاندن اسرائیل[رژیم صهیونیستی] در نقشه‌ها و آموزش درباره روند صلح اعراب و اسرائیل شده و همچنین از تجدید نظر دربارۀ مطالب درسی سخن گفته است که اسرائیل یا صهیونیسم را «شیطانی» جلوه می‌دهد و در پایان نیز خواستار گنجاندن مطالب آموزشی دربارۀ هولوکاست در کتاب‌های تاریخی شده است.