طبیعت؛ در دسترس‌ترین بستر رشد کودک
مبلغ/ طبیعت به لحاظ داشتن ویژگیهای منحصربه فرد و خاصی که دارد، بیشک غنیترین و دردسترسترین بستر رشد برای کودکان است.
به گزارش «مبلغ» به نقل از فارس، طبیعت به لحاظ داشتن ویژگیهای منحصربه فرد و خاصی که دارد، بیشک غنیترین و در دسترس‌ترین بستر رشد برای کودکان است. آثار حضور در طبیعت را با هیچ مدلی از سبک زندگی نمیتوان تجربه کرد و در مسیر کشف، رشد و یادگیری هرگز چیزی جایگزین طبیعت یافت نمی‌شود. بنابراین بهتر است برای بردن کودکان در طبیعت دیدگاه تربیتی نیز داشته باشیم و بدانیم چرا طبیعت‌گردی میتواند یکی از فاکتورهای مهم رشد کودک باشد. در ادامه به چند نمونه از ویژگیهای بسیار مهمی که در طبیعت نهفته است، اشاره می‌کنیم:
طبیعت؛ یک تجربه بیشتاب
دنیای پرسرعت و پرشتاب امروز یکی از بزرگترین موانع رشد برای کودکان است. زیرا کودک نیاز دارد بدون توجه به زمان، ساعت‌ها به کشف و یادگیری بپردازد. کشف و یادگیریای که در فعالیت‌های ساده روزانه وجود دارد و والدین و مراقبان اصلی کودک معمولا عجله دارند و کودک را وارد دنیای پرسرعت و پرشتاب خود می‌کنند و به این ترتیب لذت کشف و یادگیری را از کودکشان می‌گیرند. آنچه درمورد طبیعت قابل توجه است، بیشتاب بودن آن است. کودک میتواند در طبیعت مدت زمانی را بی‌دغدغه به بازی و کشف بپردازد و لذتی را بچشد که در خانه، کلاس و … نمیتواند تجربه کند. طبیعت، این قابلیت را دارد که یک زندگی بیشتاب را به کودک هدیه دهد. زندگی بیشتاب و عجله‌ای که حق هر کودک است.
طبیعت وایجاد قدرت تاب‌آوری در کودک
کودک با حضور و بازی در طبیعت، تاب‌آور میشود. تاب‌آوری از آن مفاهیم مهمی است که هر انسانی در زندگی لازم دارد و طبیعت یکی از بهترین بسترهایی است که می‌توان تاب‌آوری را از آن فرا گرفت. کودک در طبیعت به لحاظ فیزیکی خسته میشود و باید خستگی را تاب بیاورد. گرسنه و تشنه میشود و تشنگی و گرسنگی را به مراتب در شرایط سخت‌تری از خانه رفع میکند. دست و لباسش خاکی، خیس، گلی و برفی میشود، زیر آفتاب سوزان تابستان گرماش میشود و در برف و بوران زمستان، سرمای زیادی را تحمل میکند. زیر باران خیس میشود، زمین میخورد و زانوهایش زخم میشود و همه اینها کودک را تاب‌آور میکند. طبیعت کلکسیونی از اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی‌ای جلوی پای کودک قرار میدهد که کودک مرفه امروز در خانه و مدرسه آن شرایط را تجربه نمی‌کند.
طبیعت‌گردی و ایجاد قدرت حل مساله
کودک در طبیعت با چالش‌ها و مسائلی مواجه میشود که باید آنها را حل کند. اگر والد، مراقب یا مربی آگاهی باشیم و یک قدم عقب‌تر از کودک بایستیم و با سرعت مسائل و مشکلات کودک را حل نکنیم، او به راحتی مهارت حل مساله را در طبیعت می‌آموزد. شاید برایتان سوال پیش بیاید که چرا کودک قدرت حل مساله را در طبیعت بیاموزد؟ بدیهی است که طبیعت غیرقابل پیشبینی است و اتفاقا همین خصیصه طبیعت را به فضایی برای رشد کودک تبدیل کرده است. کودک میداند در خانه، کلاس، مدرسه و مکانهای این چنینی با چه مشکلاتی روبرو خواهد شد و همه اینها فضاهایی قابل پیشبینی و گاها پیش‌پا افتاده هستند. بنابراین لازم است کودک در فضایی قرار بگیرد که با چالشهای جدیدتری مواجه شود و از کودکی هنر حل مساله را بیاموزد و چه محیطی بهتر و غنی‌تر از طبیعت برای فراگیری این مهارت بسیار ارزشمند.
تجربه رهایی و آزادی در طبیعت
طبیعت به دلیل قوانین کمتری که دارد، برای کودک آزادی و رهایی را به ارمغان می‌آورد. آنچه در ذهن و خاطره کودک باقی می‌ماند این است که در طبیعت میتواند آزادی‌ای را تجربه کند که احتمالا در مکانهای دیگر نمیتواند. آزادی همان چیزی است که کودک بی‌نهایت خواهان آن است. بشر به صورت فطری پس از تولد، برای “کشف و یادگیری چگونه زیستن” به آزادی نیاز دارد. کودک نیاز دارد همه چیز را آزادانه (در بستر امن) تجربه کند تا بیاموزد. او برای آموختن بدیهیات نیز به آزادی نیاز دارد و چه فضایی بهتر از طبیعت میتواند دقایقی این آزادی را به کودک هدیه دهد؟
طبیعت و بستر بازیهای ساختارنیافته
کودک در طبیعت میتواند بازیهای ساختارنیافته و پویا را تجربه کند. هیچ چارچوبی برای بازی در طبیعت وجود ندارد و حتی اگر شما در ذهن‌تان با یک چارچوب مشخص با کودک بازی کنید، طبیعت به دلیل ویژگی پویا بودن، این ساختار و چارچوب را میشکند و در لحظه چیز جدیدی را به نمایش میگذارد و دریچههای خلاقیت و شکوفایی را به روی کودک می‌گشاید. نکته دیگری که درمورد بازی ساختارنیافته در طبیعت مورد توجه است این است که هر کودک میتواند بازی منحصر به فرد خودش را داشته باشد و اینجا از تنوعی سخن میگوییم که در ماهیت طبیعت نهفته است.
طبیعت و کاهش استرس
دنیای امروز، به صورت مداوم به کودک خوراک استرس میدهد و حضور در طبیعت این فرصت را فراهم میکند که استرس‌های کودک کاهش یابد. شنیدن صدای آب رودخانه، شنیدن صدای پرندگان، لمس خاک، سنگ، چوب و چمن، دیدن آسمان و حس کردن هوای آزاد در فصول مختلف حواس پنجگانه کودک را تحریک میکند و باعث تخلیه هیجانات منفی کودک میشود. به طور خلاصه طبیعت به آرامش هرچه بیشتر کودک کمک میکند. سعی کنید به صورت مرتب از این فرصت در دسترس برای آرامش کودک بهره گیرید.
بالا رفتن مهارت شنیدن و مشاهده کردن در طبیعت
به دلیل فاکتورهای خاصی که در طبیعت وجود دارد، کودک میتواند تمرین مشاهده دقیق و شنیدن کند. مشاهده کردن و شنیدن مهارتهای بسیار مهمی در جهت رشد و یادگیری کودک است. کودک در طبیعت چیزهایی میبیند و صداهایی می‌شوند که توجه او را جلب میکند. در دنیای امروز تصاویر و صداهای اضافه و بیهوده‌ای وجود دارد که مانع شنیدن و مشاهده درست میشود و دقت و تمرکز کودک را کاهش میدهند. طبیعت این مشکل را حل میکند و با صداهای گوش‌نواز و تصاویر چشم‌نواز باعث افزایش دقت، توجه و تقویت حافظه در کودک میشود.
از فرصت غنی طبیعت غافل نشوید. طبیعت، بهترین و دردسترسترین کلاس درسی است که میتوانید برای کودکان و نوجوانان فراهم کنید. از آن کلاسهایی که لازم نیست شما تلاش زیادی بکنید؛ کافی است شما ساکت‌تر از طبیعت بنشینید و یک قدم عقب‌تر بایستید تا ببینید طبیعت چگونه کار خودش را بلد است!