زیستبومهای خودساخته، نیاز امروز برای جنگ رسانه‌ای نوین
مبلغ/ مدیرعامل انجمن سواد رسانه‌ای ایران معتقد است، جنگ رسانه‌های اجتماعی بر بستر فضای مجازی سال‌هاست که آغاز شده و در این میانه چه بخواهیم و نخواهیم درگیر آن هستیم و اولویت نخست برای برقراری توازن، ایجاد زیست بوم‌های خودساخته مناسب است.
به گزارش «مبلغ» سیدمرتضی موسویان در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا پلاس به حمله سایبری اخیر به سامانه بنزین اشاره کرد و افزود: این موضوع در عصر رسانه‌های نوین و فضای مجازی امری است که در سایر حوزه‌ها هم تکرار خواهد شد، لذا داشتن زیرساخت‌های بومی محافظت شده از اهمیت بالایی برخوردار بوده آنچنان که اهمیت آن نه تنها کمتر از تجهیزات بازدارنده نیست که حتی بیشتر است.
وی تصریح‌کرد: زیستبومهای دگرساخته مانند اینستاگرام، تلگرام و فیسبوک برای زندگی مناسب نیستند و امنیت ما را در همه سطوح به خطر می‌اندازند. در چند سال اخیر آنگلا مرکل صدراعظم آلمان دوبار گفت که ما توسط فیسبوک محاصره شده‌ایم؛ چند مقام اروپایی نیز در این زمینه با صراحت مطالبی را مطرح کرده‌اند؛ ضمن آنکه امروز شاهدیم چین، کره‌جنوبی و برخی دیگر از کشورها زیست‌بوم ساخت خود را برای فعالیت در فضای مجازی ایجاد کرده‌اند.
مدیرعامل انجمن سواد رسانه‌ای درخصوص تاکتیک‌های رسانه‌ای رایج در هزاره سوم افزود: در جهان کنونی در کنار هر حمله سایبری، هزار و یک تاکتیک رسانه‌ای نیز به میدان آمده و موج‌آفرینی می‌کند تا یک غائله کوچک را به یک مسأله بزرگ تبدیل کند. ما بدون زیست‌بوم مناسب داخلی، عملا در زمین آنها بازی می‌کنیم و طبیعی است که نمی‌توانیم با قدرتی متوازن عمل کنیم.
موسویان ادامه داد: وظیفه ما ایجاد زیستبومهای خودساخته برای حضور در فضای مجازی است و در این میان باید تا رسیدن به وضعیت بلوغ برای مشاغل مختلفی که در زیستبومهای دگرساخته فعال‌اند، فکری کنیم در غیر این‌صورت کسب‌وکارهای کوچک آسیب می‌بینند.
وی در ادامه «وی چت» در چین را مثال زد و گفت: تقریبا همه فعالیت‌ها در این کشور وابسته به این شبکه اجتماعی است.
این فعال رسانه‌ای اضافه‌کرد: ما با یک جریان جهانی‌سازی، مجازی‌سازی و شبکه‌سازی مدیریت شده روبرو هستیم؛ اگرچه نمی‌توان از شبکه‌ای شدن فرار کرد، اما باید نهادهای سیاستگذار، روش‌های شبکه‌ای شدن فعالیت‌ها را مدیریت کنند. فراهم کردن زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری داخلی در کنار فرا روند شبکه‌ای شدن امری الزامی است.
موسویان تشریح‌کرد: انقلاب تحولی در کل جهان روی داده و در حال سپری کردن زمان گذار خود است و در زمان گذار، کشورهای کمتر توسعه یافته فرصت جهش دارند. به محض رسیدن به دوران ثبات، فرصت‌ها برای این امر از دست خواهد رفت.
وی تاکید کرد: اکنون زمان کار کردن و تلاش ۲۴ ساعته است و افراد فعال در زمان حاضر رسالتی بزرگ بر دوش دارند. آیندگان از ما در این خصوص سوال خواهند کرد و در این شرایط درک واقعیت‌ها در جریان کنونی نیاز به ارتقاء سواد رسانه‌ای در همه سطوح راهبری، سیاست‌گذاری و اجرایی دارد.
مدیرعامل انجمن سواد رسانه‌ای افزود: باید بینش‌ها و تفکرها تغییر کند زیرا ما در جامعه شبکه‌ای زندگی می‌کنیم و نوع نگاه باید به پارادایمی (الگوواره‌ای) که در حال حاکم شدن است، همسو شود.
وی با طرح این پرسش که آیا ما اجزاء پارادایم جدید را می‌شناسیم؟ گفت: بسیاری از فقدان‌های امروز ناشی از عدم درک انقلاب تحولی در حال ثبوت است؛ حال آن که رهبر معظم انقلاب نیز دو سال پیش به این انقلاب تحولی اشاره و از اتفاق افتادن آن خبر دادند.
وی توضیح داد: ما جامعه اطلاعاتی را پشت سرگذاشته و وارد جامعه شبکه‌ای شده‌ایم لذا باید ملزومات زندگی در این جامعه را فراهم آوریم.
به گفته وی، وقتی جامعه امروز شبکه‌ای شده است دیگر نمی‌توان به عقب برگشت و با این وضعیت چرا دستورالعمل‌های آموزشی ما در حوزه آموزش‌های مجازی جدی و سخت نمی‌شود؟ چرا نظام مربوط به این تحول در دانشگاه‌ها و کلاس‌های درس اجرا نمی‌شود و نظارتی هم بر این امر وجود ندارد.
وی گفت: با ورود شیوه‌های متعدد آموزش مجازی، به مرور از آموزش چهره به چهره فاصله گرفته‌ایم و باید فکر برگشت به عقب را از ذهنمان خارج کنیم. تفکر زندگی آموزشی به سبک گذشته تفکری غیرقابل اجراست. در مقابل امروز باید مشکلات بر سر راه ارتقا سطح آموزش و بهره‌وری را حل کرد.
موسویان اضافه‌کرد: مسئولانی که تصمیم‌های کلان می‌گیرند باید به انقلاب رخ داده اشراف یافته و مسلط شده و شرایط را برای استفاده از فرصت‌ها مهیا کنند. ما نیازمند توسعه سواد رسانه‌ای هستیم اما سوادی که مربوط به رسانه‌های نوین است نه سنتی.
این فعال رسانه‌ای تاکید کرد: در این میان ما باید به این باور برسیم که همیشه و هر لحظه در حال جنگ در شبکه‌های اجتماعی هستیم اما اکنون فقط در یکی دو دانشگاه اینگونه مباحث تدریس می‌شود در حالی که باید همه به صورت عمومی آگاه شوند و یاد بگیرند که در جنگ شبکه‌ای تمام‌عیار چگونه باید عمل کرد زیرا جنگ شناختی از سوی دشمن هر روز، هر دقیقه و هر ثانیه در شبکه‌های اجتماعی در جریان است.
وی ادامه داد: راهبرد آمریکا برای تغییر سبک زندگی مردم کشورها از دهه ۸۰ وجود داشت اما اینک ابزارهایش تغییر کرده و با بهره‌گیری از هوش مصنوعی و زیرساخت‌های جدید می‌کوشد قوی و قوی‌تر شود.
مدیرعامل انجمن سواد رسانه‌ای با بیان اینکه در این دنیای پرچالش و تغییر نمی‌توانیم نسبت به محیط و جامعه حساس نبوده و یا حساسیت‌مان را کم کنیم، افزود: نخستین چاره کار، سیستمی‌شدن است. سیستمی شدنی که وضعیت را برای همگان برابر تعریف کند و هیچ استثنایی هم وجود نداشته باشد.
وی ادامه داد: برخی از سازمان‌هایی که برای مقابله با بحران ساخته شده‌اند، تجارب و توانمندی خوبی در این حوزه دارند و می‌شود روی عملکردهای آنان حساب کرد؛ در واقع دستورالعمل‌ها و تجربه‌های مربوط تدوین و ابلاغ شده اما در این سال‌ها نادیده گرفته شده است.
موسویان با یادآوری حمله سایبری اخیر به سامانه سوخت کشور گفت: در سازمان‌های مربوط به مدیریت بحران‌ها تجربه خوبی در این حوزه وجود دارد و افرادی که روی این مباحث کار می‌کنند هم از توان لازم برخوردارند و پیش‌بینی‌های لازم هم صورت گرفت اما اقداماتی که برای پیشگیری از حوادثی از این دست باید انجام می‌شد به خوبی محقق نشد و قرارگیری سیستم‌ها در شرایطی که آسیب‌پذیری آنها به حداقل برسد انجام نگرفت چون مقدمات انجام نشد عکس‌العمل مناسبی هم صورت نگرفت.