بشنوید | ذکر بر دار کردن منصور حلاج
به گزارش «مبلغ» – فردا شنبه ۱۴ ذوالقعده سالروز به دار آویختن منصور حلاج است. حسین بن منصور، (۲۴۴-۳۰۹ق) مشهور به حلاج، از عارفان و صوفیان جهان اسلام که اختلافات فراوانی درباره مذهب، عقاید و اقدامات او وجود دارد. برخی او را سنی دانستهاند، اما بر اساس برخی منابع شیعه، و همچنین بنابر نقل خطیب بغدادی در کتاب تاریخ بغداد، حلاج منسوب به شیعیان بوده است. جملهٔ معروف «انا الحق» (من حقیقت هستم یا من خدا هستم) که در ادبیات فارسی بارها تکرار شدهاست، از حلاج است. برخی این مسئله را نشانهای از ادعای خدایی کردن حلاج میدانند؛ حال آنکه عدهای دیگر بر این باورند خدا از طریق حلاج سخن گفتهاست.[۵]
نظر ملاصدرا و علامه طباطبایی در مورد حلاج
برخی از حکما و فیلسوفان مسلمان و شیعه از قرن هفتم به بعد، حلاج را تحسین کرده و او را ستودهاند؛ از جمله خواجه نصیرالدین طوسی، قاضی نورالله شوشتری، ملاصدرای شیرازی، قاضی سعید قمی، و علامه طباطبایی. در همان حال که گروهی از علما و مردم، او را فردی مقدس و اهل ولایت میدانستهاند، گروه فراوانی هم او را کافر به شمار میآورده و خونش را مباح میدانستهاند.[۳۲]
آثار حلاج
در برخی منابع تاریخی، پنجاه و در مواردی حتی هزار کتاب به حلاج نسبت داده شده است؛ اما تنها اثری که به طور کامل از او بر جای مانده، طواسین است[۴۷] که در سال ۲۹۰ق نوشته شده.[۴۸] برخی از آثار او عبارتند از:
طواسین: عنوان این کتاب، از ابتدای سورههای شعراء، نمل و قصص گرفته شده و جمع «طس» است. کتاب، در یازده بخش، حاوی شطحیاتی [یادداشت ۳]پیچیده و رمزآلود است. بخش اول در مدح و ثنای پیامبر اکرم، بخش دوم درباره ناقص بودن فهم انسانها، بخش سوم درباره رسیدن سالک به حقیقت با گذشتن از مقامات چهلگانه و بخشهای دیگری درباره دشواری سلوک الی الله، خارج بودن خدا از هر مقایسهای و فراتر از دسترس بودن حکمت عالیه است.[۴۹]
دیوان حلاج: مجموعه اشعار حلاج به زبان عربی است که لویی ماسینیون آنها را از متون کهن صوفیه گردآوری کرده و در سال ۱۹۵۵م در پاریس چاپ کرده است.[۵۰]
تفسیر حسین بن منصور حلاج: حاوی نظرات تفسیری حلاج است که در کتاب حقائق التفسیر ابوعبدالرحمان سلمی نقل شده و لویی ماسینیون(به فرانسوی: Louis Massignon) ( ۱۸۸۳- ۱۹۶۲) شرقشناس و اسلامشناس فرانسوی و محقق تاریخ) آنها را استخراج کرده و در سال ۱۹۲۲م در کتابی چاپ کرده است. ماسینیون بر این باور است که حلاج در تفسیر خود بسیار متاثر از تفسیر منسوب به امام صادق (ع) است. [۵۱]
منبع: رادیو پیام