کتاب «روشنفکران و جامعه» بررسی می‌کند
صاحبان اندیشه و خطاهایشان!
مبلغ/ از دید توماس سوئل با توجه به آنچه تا به امروز شاهد بوده‌ایم، دیدگاه‌ها و نظرات روشنفکران نه تنها واقع‌بینانه و با توجه به حقیقت نبوده، بلکه سوگیرانه و با توجه به منافع و اعتقادات شخصی این افراد بیان شده است.
به گزارش «مبلغ» به نقل از ایبنا – تاریخ زندگی انسان بر روی زمین سرشار از فراز و فرودهایی است که به تناسب فکر و عمل او بر این کره خاکی ایجاد شده است. روایت تاریخ و تفکر، روایتی از همین زیست و تلاش‌های ذهنی و عینی است که قرن‌ها و در جغرافیاهای مختلف رقم خورده‌اند و از دل همین تلا‌ش‌ها مفاهیم و القابی شکل گرفته‌اند که بعضا تاریخچه‌ای طولانی و گاه متضاد دارند. روشنفکر از جمله این مفاهیم است که می‌توان در مورد معانی آن و نسبتش با جامعه از جنبه‌های مختلف اندیشید. درست است که این واژه عموما دارای باری مثبت است اما آیا همیشه تفکر روشنفکران برای جامعه ثمرات مثبتی داشته است؟ نقش روشنفکران و جامعه را به چه شکل می‌توان و باید دید؟
کتاب «روشنفکران و جامعه» با زیر عنوان آنجا که روشنفکران خطا می‌کنند، به قلم توماس سئول با نگاهی انتقادی به اندیشیدن پیرامون این مفهوم پرداخته است. سئول استاد دانشگاه استنفورد و نظریه‌پرداز اجتماعی و اقتصادی است که در این اثر با نگاهی ریزبین به بررسی نظرات نخبگان جامعه و اثرات سو آن‌ها بر جوامع بشری پرداخته است. همانطور که در مقدمه مترجمین در ابتدای کتاب آمده است: «کتاب روشنفکران و جامعه به نقش و تاثیرات روشنفکران در جوانب گوناگون زندگی می‌پردازد و به آن نقدی جدی دارد. از دید توماس سوئل با توجه به آنچه تا به امروز شاهد بوده‌ایم، دیدگاه‌ها و نظرات روشنفکران نه تنها واقع‌بینانه و با توجه به حقیقت نبوده، بلکه سوگیرانه و با توجه به منافع و اعتقادات شخصی این افراد بیان شده است.»
به بیان دیگر می‌توان مخاطب این کتاب را افرادی دانست که خود ادعای روشنفکری ندارند اما ممکن است تحت تاثیر اندیشه روشنفکران قرار بگیرند. سوئل در پیشگفتار کتاب نیز به صراحت مخاطبان خود را مشخص کرده و می‌نویسد:«اگرچه این کتاب درباره روشنفکری است اما برای روشنفکران نوشته نشده است. هدف کتاب شناخت این پدیده اجتماعی مهم و ارائه آن به کسانی است که مایل هستند آن را در هر مسیری از زندگی که ممکن است باشند، استفاده کنند و با دیگران به اشتراک بگذارند. با آن دسته از روشنفکرانی که به دنبال نکاتی برای امتیازگیری با مطالبی هستند که توهین به خود تلقی کنند، کاری نخواهیم داشت. این کتاب برای خوانندگانی نوشته شده که مایلند به من ملحق شوند تا درباره شناخت بخش متمایزی از جامعه تحقیق کنیم که فعالیت‌هایشان می‌تواند نتایج با اهمیتی برای کشورها و تمدن‌ها در پی داشته باشد.»
نویسنده برای رسیدن به این هدف کتاب خود را در ۸ بخش و ۲۲ فصل سامان داده است. بخش نخست کتاب با عنوان مقدمه بیش از هر چیز به تعریف مفاهیم اصلی بحث یعنی تعریف روشنفکری و روشنفکران و دانش و تصورات پرداخته است. مولف در این بخش سعی می‌کند تعریف شفافی از روشنفکر ارائه دهد و تفاوت آن را با سایر مفاهیم مشابه برای خوانندگان مشخص کند و همچنین به نسبت میان روشنفکران با دانش و تصورات بپردازد.
در بخش دوم که خود شامل سه فصل است. نویسنده سراغ یکی از موضوعات مهم در تحولات بشری یعنی اقتصاد رفته و نسبت میان روشنفکران و علم اقتصاد را مورد توجه قرار داده است. او در این فصل تلاش می‌کند توضیح دهد که بسیاری از نظرهایی که بخش عمده‌ای از روشنفکران درمورد اقتصاد و منطق حاکم بر آن ارائه می‌دهند، تناسبی با حقیقت و علم ندارد و آن‌های برای بیان مواضع خود شناخت کافی و درستی از علم اقتصاد ندارند و به همین دلیل تحلیل‌هایشان صحیح و قابل اتکا نیست.
پس از رابطه روشنفکران و علم اقتصاد نویسنده در بخش سوم به سراغ نسبت میان روشنفکران و دیدگاه‌های اجتماعی رفته و ۴ فصل با عناوین تضاد دیدگاه‌ها، مردمی انتزاعی در جهانی انتزاعی، بحث بدون استدلال و الگوهای برگزیدگان را به این مبحث اختصاص داده است. او در این بخش تلاش دارد مواضع روشنفکران در برابر اجتماع را با ارائه الگویی کلی از نحوه تفکر آن‌ها به چالش بکشد.
در ادامه بخش سوم، نویسنده بخش چهارم کتاب را واقعیت اختیاری نام گذاری کرده و در فصل‌های واقعیت فیلتر شده و حقیقت بر پایه نظر شخصی بر پایه مثال‌های تاریخی این موضوع را مطرح می‌کند که روشنفکران چگونه به تحریف واقعیت دست می‌زنند. روشنفکران و قانون عنوان بخش پنجم کتاب است. سوئل در این بخش سعی می‌کند تاثیرات نامطلوب روشنفکران بر قانون و قانونگذاری را تشریح نماید.
بخش ششم کتاب روشنفکران و جنگ است که شامل دو فصل با عنوان جنگ جهانی و جنگ سرد و بعد از آن می‌شود. تمرکز نویسنده در این بخش بر واکنش روشنفکران در دروه‌هایی مشخص بر جنگ و تبعات آن بوده است.
در بخش هفتم سوئل به رابطه میان روشنفکران و نژادپرستی می‌پردازد و در ابتدا با برشمردن دلایل اختلاف نژادی، نژاد و هوش به سراغ موضوعات مطرحی چون لیبرالیسم و چند فرهنگی و نژاد و عدالت کائنات می‌رود و به بیان نظرات روشنفکران و نسبت آن با واقعیت و وضعیت اکنون نژادپرستی می‌پردازد.
نویسنده بخش هشتم و پایانی کتاب خود را با عنوان مرور به بررسی آنچه در فصل‌های گذشته به آن‌ها پرداخته اختصاص داده است. او تلاش می‌کند رفتار و اندیشه روشنفکران را در سه دسته‌بندی با عنوان الگوها و چشم‌اندازها، انگیزه‌ها و محدودیت‌ها و تاثیر روشنفکران بررسی و جمع‌بندی کند.
«روشنفکران و جامعه؛ آنجا که روشنفکران خطا می‌کنند» به قلم توماس سوئل، با ترجمه شروین صولتی و شایان صولتی با شمارگان هزار نسخه در ۶۹۴ صفحه و با قیمت ۲۴۹ هزار تومان توسط انتشارات گوتنبرگ در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.