چند روش ساده برای آموزش نظم به کودکان/از چه سنی کودکان باید منظم شوند
مبلغ/ خیلی از والدین بعد از سال ها فرزندآوری نمی دانند از چه سن و سالی و به چه صورتی باید نظم را به بچه ها آموزش دهند و زمانی که کودکانشان بی نظم و ترتیب رشد می کنند، تازه دهان به گله و شکوه باز می کنند که حال چه باید بکنند. این گزارش را درباره نظم و ترتیب کودکان بخوانید.
به گزارش «مبلغ» به نقل از فارس – در صف خرید میوه و تره بار بودم که خانمی با گلایه به کنار دستی اش گفت: «هر چه در خانه می‌شورم و می‌سابم، انتهایش باز باید بروم اتاق خواب بچه ها را هم بعد از سال ها تمیز و مرتب کنم. آنقدر بی نظم هستند که هر روز فقط بریز و بپاش دارند و هر چه فریاد می زنم، اتاقشان را هم مرتب نمی‌کنند، چه رسد به اینکه کمکی هم به من بکنند.» آن خانم با گلایه می‌گفت که تقصیر همسرش است که بچه ها مرتب نمی‌شوند، چون او هم نظم و ترتیب ندارد و مدام لباس هایش را گوشه و کنار خانه رها می‌کند. واقعا اینطور مواقع چطور باید به کودکان نظم و ترتیب آموزش داد زمانی که سال ها به شیوه بی نظمی و نامرتبی عادت کرده اند؟ آیا نباید از همان سنین پایین بچه ها نظم را یاد بگیرند؟
کودکان توانایی عجیب و غریبی در برهم زدن نظم خانه و بریز و بپاش وسایل و اسباب بازی هایش در منزل دارند، اگر والدین به آنها نظم و ترتیب را از سنینی که لازم است آموزش ندهند، اسباب بازی همیشه پخش و پلا روی زمین است و حتی آنها از بی نظمی لذت هم می‌برند و ممکن است همین پخش بودن وسایل روی زمین باعث آسیب سایر اعضای خانه شده و خیلی وسایل گم شود.
طبق تحقیقات روان شناسان کودکان از دوازده ماهگی قدرت درک و آموزش نظم را دارند، البته برخی می‌گویند زودتر از این سن هم می‌توان آموزش داد اما آموزش مرتب بودن و رعایت نظم در سنین بالا خیلی دشوارتر است تا اینکه از کودکی تربیت صحیح داشته باشیم و حتی این آموزش در سنین پایین‌تر باعث رشد و تقویت بخش های مختلف مغز و توانایی حل مسئله بهتر شود. اما چطور این اتفاق می تواند رخ بدهد و والدین به این بچه هایی که عاشق آشفتگی و شلختگی هستند، نظم را یاد دهند؟
* حس خوب منظم بودن را به بچه ها آموزش دهید
سمیرا آل بویه، روانشناس کودک دراین باره می گوید: «گاه بچه ها وسایلشان را پخش و پلا می کنند تا صبر والدین را بسنجند اما بهترین حالت این است که با صعه صدر و آرامش نظم را آموزش دهید به جای اینکه عصبانی شود و فریاد بزنید . دراینطور مواقع بهتر است به بچه ها بگویید: «الان وقت تمیزکاری است» و این را در خانه جا بیاندازید که بعد از هر بازی ، وسایل باید جمع و جور شود اما با حس خوب و آرامش اینکار را بکنید و آن را به بچه ها آموزش دهید. با تکرار و تمرین نظم در ذهن بچه ها ملکه شده و دیگر آشفتگی های ذهنی مادران نیز کم می شود.»
* منظم بودن را با سرگرمی همراه کنید
آل بویه همچنین می افزاید: «زمان تمیزکاری به جای داد و بیدار به بچه ها و تحقیر شماتشان فضای آرام و سرگرم کننده همراه با یک موسیقی خوب یا بازی برایشان ایجاد کنید. برای بچه‌هایی‌که عاشق بازی کردن هستند، این راه می‌تواند خودش یک بازی باشد. حتی موقع کار کردن آواز بخوانید همین باعث مشارکت بچه ها می‌شود.مثلا بگویید آقای اسب یا آقای خرس باید برود در خانه خودش بخوابد یا اینکه برای بچه های بزرگتر این بازی را ترتیب دهید که چطور هر چیزی سرجای خودش می رود. اما همه اینها را بدون اعتراض وغر و شکایت انجام دهید تا این سرگرمی جنبه متفاوتی پیدا نکند.»
* سرعت عمل داشته باشید
برای تمیز کردن یک زمانی مشخص کنید مثلا ده دقیقه تا پانزده دقیقه و در آن مدت به سرعت همراه خود و فرزندان شروع به تمیز کردن کنید اما وقتتان را برای کارهای بیهوده نگذارد و اجازه ندهید که چیزی حواستان را پرت کند.
* مشارکت گروهی بگیرید
اینطور نباشد که هر بار که می خواهید خانه را از شر اسباب بازی های مزاحم پاک کنید، خودتان به تنهایی و با گله و شکایت و داد و فریاد باشد، بلکه برای هر یک از اعضای خانه به فراخور سن و سالش مسئولیت تعیین کنید و این مسئولیت را با قاطعیت انجام دهید . مثلا به پسرتان بگویید تو این خونه سازی ها را در کیفش بریز یا به دخترتان بگویید دفترچه های یادداشت و کتاب‌ها را جمع کند. اما کارهایی از عهده شان برنمی آید یا برایشان سخت است را از آنها نخواهید یا کمکشان کنید.
ال بویه همچنین می افزاید:« تمام این روش ها باعث می شود که بچه ها درس های زیادی یاد بگیرند از اینکه با لبخند به یکدیگر کمک کنند، در صورت کمک به دیگران داوطلب شوند، نظم و ترتیب را یاد بگیرند و بدون انتظار به دیگران کمک کنند.
* کودکان را تشویق کنید
آل بویه می افزاید: «اگر بعد از مدتها که تلاش کردید بچه ها را منظم کنید، کارهای مثبتی انجام دادند به جای گله و شکایت اینکه چه عجب کاری انجام دادی، آنها را تشویق کنید، مثلا در آغوششان بگیرید و آنها را ببوسید و به آنها بگویید که چقدر خوب از پس کارهایشان بر آمدند و خوشحالید که آنها را دارید و به آنها افتخار می کنید. حتی گاهی برایشان به همین مناسبت هدیه بخرید. همینها باعث تقویت رفتارهای مثبت بچه ها می شود. اما اگر کارهای خوبشان را نادیده بگیرید شاید دیگر خاموش شوند و دو مرتبه تکرار نکنند و در همان چرخه بی نظمی بیافتید.»
* به برنامه هایتان پایبند باشید
والدینی که نسبت به قوانین و برنامه هایی که می‌گذارند، خودشان پایبند نیستند یا اینکه خودشان رعایت نمی‌کنند، نمی‌توانند از بچه هایشان هم انتظار نظم و ترتیب همیشگی داشته باشند و همه چیز موقت خواهد بود. به طور مثال کودک پیش دبستانی باید بداند که بعد از بازی وسایلش را باید جمع کند و یا تختش را مرتب کند، بنابراین برنامه تان را همیشه ثابت بگذارید نه اینکه یک روز بی توجهی کنید.
بهترین راه این است که والد مثلا قبل از بازی به فرزندش بگوید که بعد از اینکه بازی ات تمام شد، اتاقت را مرتب کن و زمانی حدود چند دقیقه به او بدهد تا اتاقش مرتب شود.
آل بویه تأکید می‌کند که اگر فرزند هنوز بازی اش تمام نشده، بهتر است که انعطاف داشته باشید و او را اذیت نکنید تا به کارش برسد و بعد از او بخواهید که قوانین را رعایت کند اتاقش را مرتب کند. بهترین حالت این است که اتاق بچه یا اگر بچه در اتاق خودتان هست وسایلش جای خاصی داشته باشند تا زمانی که می‌خواهد آنها را مرتب کند، بداند که کجا باید بگذارد و دفعات اول نیز خودتان جلوی چشمش اینکار را انجام دهید و از او هم بخواهید که مشارکت کند و در نهایت نیز به خودش بسپارید.»
در نهایت اینکه از کودکان انتظارات بالا نداشته باشید و نسبت به سن و سالشان برایشان قانون بگذارید و بقیه را بگذارید اینکه الگویشان خود شما باشید درحالیکه شما نظم را رعایت می کنید از شما آموزش ببینند.