تأکیدات امام حسین(ع)؛ هدفم رقابت سیاسی برای کسب قدرت و ثروت نیست

به گزارش «مبلغ»، آیت الله عندلیب همدانی در گفت وگو با شفقنا، به مهم ترین خطبه ها و نامه های امام حسین(ع) اشاره و اظهار کرد: مهم ترین منبع برای شناخت اهداف حضرت سیدالشهدا(ع) در این حرکت الهی سخنان حضرت است که بخشی به عنوان خطبه، بخشی دیگر در گفت وگوهای طرفینی و برخی هم به عنوان نامه دیده می شود. من در این فرصت به سه خطبه و سه نامه حضرت اشاره می کنم. خطبه اول خطابه ای است که در بحبوحه ی اختناق معاویه مطرح شده و می توان این خطبه را دیباچه قیام امام حسین(ع) دانست.

 دیباچه قیام امام حسین(ع)

وی ادامه داد: امام حسین(ع) بر تصمیم صحیح برادرش امام حسن مجتبی(ع) یعنی صلح با معاویه پایبند بود، اما در مواردی که نیاز به تذکر و برخورد قاطع با او بود، حضرت سخنانی خطاب به معاویه دارد. در ایام حج سال ۵۸ هجری و اواخر عمر معاویه، بزرگان اسلام و صحابه پیامبر(ص)، تابعین و دانشمندان امت اسلام گرد آمده بودند و بهترین مکانی که می توانست همگان را جمع کند در منا بود. حضرت یک شخصیت جهانی اسلامی است، مورد قبول همه بزرگان اسلام بود لذا همگان را به صحرای منا دعوت کردند و مجتمع شدند و آن زمان یعنی دو سال قبل از شروع قیام، در این مکان خطابه ای داشتند.

شش ویژگی که خطبه منا را ارزشمند کرد

استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم درباره خطبه منا امام حسین(ع)، گفت: خطابه ای که یکی از ویژگی هایی که بیان خواهم کرد را داشته باشد، بسیار مهم و ارزشمند است چه برسد به اینکه یک خطابه همه این ویژگی ها را داشته باشد. خطبه امام حسین(ع) در منا دارای این ویژگی ها بود: اول؛ عظمت و شخصیت سخنران، دوم؛ بلندی مقام مستمعین و شنوندگان، سوم؛ اهمیت موضوع سخنرانی، چهارم؛ کیفیت ایراد خطابه، پنجم؛ خصوصیات زمانی سخنرانی و ششم؛ اهمیت مکان ایراد خطابه. هر شش امر در خطابه منا جمع است؛ خطیب شخصیت اول عالم اسلام است. مستمعین صحابه و تابعین هستند، موضوع سخنرانی وظیفه علمای امت و اعتراف گرفتن از آنها به فضیلت امیرالمومنین علی(ع) است، کیفیت ایراد خطابه، اول از آنها سوال می کند و اعتراف می گیرد و سپس مطالب خودشان را تبیین می کنند که این خود یک زیبایی ویژه ای به این خطبه داده است.

آیت الله عندلیب همدانی ادامه داد: این خطبه از یک سو در زمانی است که اگر تصمیم جدی گرفته نشود باید فاتحه اسلام را خواند و از سوی دیگر در ایام تشریق یعنی روزهایی است که حاجیان همه در منا جمع هستند و این خطابه ایراد شده است. محل خطبه هم چنانکه گفتیم صحرای مناست لذا این خطابه با توجه به همه ویژگی هایش از برجستگی خاصی برخوردار است.

وی بیان کرد: در این خطابه حضرت از معاویه تعبیر به طّاغِیَهَ می کنند و می فرمایند: «فَاِنَّ هذَا الطّاغِیَهَ قَدْ فَعَلَ بِنا وَ بِشِیعَتِنا ما قَدْ رَأَیْتُمْ؛ جنایات او را به ما و شیعیان ما می بینید.» سپس حضرت می فرمایند که من سوالاتی از شما می پرسم و اگر می بینید که راست می گویم، مرا تصدیق کنید. «شما را قسم می دهم به خدا که آیا این پیامبر(ص) نبود که بین خودش و پدرم امیرالمومنین علی(ع) عقد اخوت بست!؟ همه گفتند: آری. آیا این پیامبر(ص) نبود که درهای همه خانه های اصحاب را به مسجد بست، مگر خانه علی(ع)!؟ همه گفتند آری. أُنْشِدُکُمُ اللّهَ؛ شما را قسم می دهم، آیا غزوه تبوک را یادتان هست، آنگاه که پیامبر(ص) به امیرالمومنین فرمودند: أَنْتَ مِنِّى بِمَنْزِلَهِ هارُونَ مِنْ مُوسى، همه گفتند: آری. شما را قسم می دهم به خدا آیا ماجرای مباهله یادتان هست!؟ همه گفتند آری. شما را به خدا سوگند می دهم خیبر و رشادت های پدرم را یادتان هست!؟ همه گفتند آری.» امام حسین(ع) یک به یک فضایل امیرالمومنین علی(ع) را بیان کردند، اشاره به عید غدیر و حدیث ثقلین داشتند، اشاره کرد به اینکه علی(ع) مامور غسل و کفن و دفن پیامبر(ص) بوده است و همه بزرگان صحابه سخنان حسین(ع) را تأیید و تصدیق کردند.

هدف امام حسین(ع) رقابت سیاسی برای کسب قدرت و ثروت نبود

آیت الله عندلیب همدانی به بخش دوم خطبه منا امام حسین(ع) اشاره و خاطرنشان کرد: حضرت در بخش دوم خطبه منا به بیان وظایف اصحاب پیامبر(ص)، تابعین، علما و دانشمندان امت پرداختند و فرمودند: «شمایید که باید حقایق را برای مردم بیان کنید. شمایید که باید ظلم ظالمان را برملا کنید. شمایید که امین خدا بر حلال و حرام هستید. شمایید که باید امر به معروف و نهی از منکر کنید، چرا سکوت کرده اید!؟ اگر می بینید که آنها با شما به اینگونه رفتار می کنند، چیزی جز ترک وظیفه امر به معروف و نهی از منکر در برابر ظلمه نیست، شما ترک کردید و به اینجا رسیدید.» در آخر نیز حضرت فرمودند: «اَللّهُمَّ إِنَّکَ تَعْلَمُ إِنَّهُ لَمْ یَکُنْ مَا کَانَ مِنَّا تَنافُساً فِی سُلْطان، وَ لا التماساً مِنْ فُضُولِ الْحُطامِ، وَ لکِنْ لِنَرَىَ الْمَعالِمَ مِنْ دِینِکَ؛ خدایا تو می دانی این مبارزه ای که من شروع کرده ام و دیباچه آن این خطابه است، رقابت سیاسی برای به دست گرفتن قدرت و جست وجو کردن ثروت نیست. برای این بوده که اصول و ارزش های درخشان دینت را به مردم نشان دهم.» و سپس حضرت فرمودند: «وَ نُظْهِرَ الاِصْلاحَ فِی بِلادِکَ؛ در سرزمین های تو فساد را ریشه کن و اصلاح کنم.»

استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم به دومین خطبه امام حسین(ع) اشاره و بیان کرد: خطبه دوم؛ خطابه مکه است. آن زمانی که حضرت می خواستند از مکه به سوی کربلا خارج شوند، در ابتدای حرکت از مکه خطبه ای خواندند و فرمودند: «اَلْحَمْدُلِلّهِ ما شاءَ اللّهُ، وَ لا قُوَّهَ إِلاّ بِاللّهِ، وَ صَلَّى اللّهُ عَلى رَسُولِهِ، خُطَّ الْمَوْتُ عَلى وُلْدِ آدَمَ مَخَطَّ الْقَلادَهِ عَلى جیدِ الْفَتاهِ؛ مرگ برای آدمیان مانند گردنبد دختران جوان که زینت بخش آنها مرگ این چنین حتمی و گریبانگیر و زینت آفرین است. اگر از من، نظر من و دیدگاه من درباره مرگ بپرسید، وَ ما أَوْلَهَنی إِلى أَسْلافی اِشْتِیاقُ یَعْقُوبَ إِلى یُوسُفَ؛ من به دیدار نیکان، جدم، پدر و مادر و برادرم آن چنان مشتاق هستم که یعقوب مشتاق دیدن فرزندش یوسف بود. وَ خُیِّرَلِی مَصْرَعٌ اَنَا لاقیهِ. کَأَنِّی بِاَوْصالی تَقْطَعُها عَسْلانُ الْفَلَواتِ بَیْنَ النَّواویسِ وَ کَرْبَلاءَ؛ برای من یک قتلگاهی مقرر شده و باید به آنجا برسم. گویا می بینم گرگان بیابان بین نوامیس و کربلا بند بند بدنم را از هم جدا می کنند.»

وی ادامه داد: حضرت در پایان این خطبه دعوت می کند، اما یک دعوت عمومی از همگان نیست. این سفر، سفر حکومت نیست، «مَنْ کانَ باذِلا فینا مُهْجَتَهُ، وَ مُوَطِّناً عَلى لِقاءِ اللّهِ نَفْسَهُ فَلْیَرْحَلْ مَعَنا فَاِنَّنِی راحِلٌ مُصْبِحاً؛ آن کسانی با من بیایند که مرغ باغ ملکوت باشند و از عالم خاک نباشند. آماده جان بازی و فدا کردن خون در راه ما باشند. برای لقاء خدا و شهادت در راه خدا آماده باشند.»

استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم سومین خطبه را به خطبه روز عاشورا امام حسین(ع) اختصاص داد و گفت: امام حسین(ع) روز عاشورا مردم را به سکوت دعوت کردند، طبق نقل مردم هیاهو کردند و نگذاشتند امام سخنی بگوید، به مردم اشاره ای کرد که سکوت کنند، اما باز هم سکوت نکردند. فرمودند: «اینکه حتی حاضر نیستید به سخن من گوش بدهید، علتش را بگویم. فقد مُلِئَت بُطونُکُم مِن الحَرامِ؛ شکم های شما پُر از حرام شده است. مردم ساکت شدند و حضرت خود را معرفی کرد و فرمودند: من خودم را معرفی می کنم، ببینید که آیا مجاز هستید با چنین شخصی بجنگید و آیا رواست که حرمت مرا بشکنید، مگر من فرزند پیامبر(ص) شما نیستم. مگر پدرم نخستین ایمان آورنده به خدا و رسول نبود. مگر حمزه سیدالشهدا عموی من نیست. مگر جعفر طیار عموی دیگرم نیست. حمزه سیدالشهدا عموی پدرم و جعفر عموی خودم. آیا نشنیده اید که پیامبر(ص) درباره من و برادرم فرمودند؛ سَیِّدَا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّهِ؛ آیا تاکنون از من دروغی شنیده اید، سخن مرا باور نمی کنید، از اصحاب پیامبر(ص) که اکنون هم زنده هستند از جابربن عبداللّه انصاری، ابوسعید خُدْری، سهل بن سعد ساعدی و زید بن ارقم بپرسید که پیامبر(ص) درباره من چه گفت. آیا در شرق و غرب عالم فرزند زاده ای برای پیامبر(ص) به جز من هست. وای بر شما مگر کسی را از شما کشته ام، مگر مالی را از شما غصب کرده ام. مگر شما نبودید که نامه نوشتید و دعوتم کردید به سوی کوفه بیایم.» پس از مدتی در همان روز عاشورا باز حضرت اتمام حجت کردند و خطابه ای خواندند. ایشان فرمودند: «الا اِنَّ الدَّعِیَّ ابْنَ الدَّعیّ قَدْ رَکَزَنی بَیْنَ اثْنَتَیْنِ بَیْنَ الْقَتْلَهِ وَ الذِّلَّهِ؛ این ناپاک و ناپاک زاده مرا بین دو کار مخیّر کرده؛ یا شمشیر را برگزینم و کشته شدم یا تن به زیر بار ذلت بدهم، اما هَیهَاتَ مِنَّا الذِّلَّه»

دعوت و حرکت امام حسین(ع) برای احیای کتاب خدا و سنت پیامبراکرم(ص) بود

وی در ادامه به سه نامه از مهم ترین نامه های امام حسین اشاره و بیان کرد: اولین نامه که ابومخنف، طبری و دیگران آورده اند، نامه ای است که حضرت خطاب به اهل بصره در آن هنگامی که ظاهراً در مکه بوده اند، نگاشتند. در این نامه که مخاطبش بزرگان بصره هستند، حضرت می فرمایند: «ادعوکُم الی کتاب الله و سُنَّهِ نَبِیَّه فانّ السُنَه قد امیتتْ» در حقیقت تمام حرکت امام از ابتدا تا انتهای در این جمله جمع است. من دعوت کننده هستم، همچنان که جدم دعوت کننده بود من هم به سوی قرآن و سنت پیامبر(ص) دعوت می کنم، مگر نمی بینید که بدعت ها زنده شده، مگر نمی بینید سنت پیامبر(ص) کنار گذاشته شده و عمل به سنت پیامبر(ص) نمی شود. اگر می خواهید با من همراه شوید، دعوت من، حرکت من و قیام من برای احیای کتاب خدا و سنت پیامبراکرم(ص) است.»

وی به دومین نامه اشاره و عنوان داشت: نامه دوم که از اهمیت بسیاری برخوردار است، نامه ای است که هنگام خروج از مکه به محمد حنفیه نوشتند: «بسم الله الرحمن الرحیم هذا ما اَوصی بِهِ الْحُسَیْن بن علی بن اَبی طالِبٍ اِلی اَخیهِ مُحَمَّدٍ الْمَعْرُوفِ بِاِبْنِ الحَنَفِیَّهِ؛ در این نامه پس از اقرار و اعتراف به اعتقادات حقه، می فرمایند: اِنّی لَمْ اَخْرُجْ اَشِراً وَ لا بَطِراً وَ لا مُفْسِداً وَ لا ظالِماً وَ إِنَّمَا خَرَجْتُ لِطَلَبِ الْإِصْلَاحِ فِی أُمَّهِ جَدِّی ص أُرِیدُ أَنْ آمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَنْهَى عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أَسِیرَ بِسِیرَهِ جَدِّی وَ أَبِی‏ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ(ع)؛ من نه از روی خودخواهی، نه به جهت خوش گذرانی و نه از روی تضاد و ستمگری قیام کردم؛ اگر از مکه خارج می شوم و به سمت کربلا و کوفه می روم، در پی اصلاح امت جدم هستم. برای برپایی امر به معروف و نهی از منکر حرکت می کنم. سیره من، سیره جدم و پدرم است.» امام حسین(ع) با این جمله پیشاپیش همه شایعات و اتهامات دشمن مبنی بر اینکه امام قصد دنیوی و حرکت سیاسی محض دارد را جواب می دهند. امام حسین(ع) تأکید دارند نه تنها به دنبال اختلاف افکنی در میان مردم نیستم بلکه برای اصلاح امت جدم حرکت می کنم.»

کسانی که همراه با امام شدند، به مرتبه عالی یعنی یاوری و نصرت دین خدا رسیدند

آیت الله عندلیب همدانی به نامه سوم امام حسین(ع) اشاره و خاطرنشان کرد: نامه سوم، یک نامه کوتاه یک سطری است که در لُهُوف و دیگر کتاب ها آمده، امام حسین(ع) خطاب به همه بنی هاشم می فرمایند: «فانَّ من لَحِقَ بی منکم اُسْتُشْهِد و مَن تَخلَّف لم یَبْلُغ الفتحَ؛ این سفر، سفر ریاست نیست بلکه سفر شهادت است، اما پیروزی واقعی هم در همین سفر و حرکت و شهادت من است. اگر کسی با من آمد به این پیروزی دین خدا و شهادت می رسد. من در هر حال پیروز هستم چون دین خدا را یاری کرده ام. کسی که با من همراه نشود و نیاید، به این مرتبه عالی یعنی یاوری و نصرت دین خدا نمی رسد.»