عربستان و تغییر رویکرد به شرق

به گزارش «مبلغ» به نقل از قدس آنلاین، عربستان پس از ونزوئلا بزرگ‌ترین ذخایر نفتی دنیا را داراست و جمهوری اسلامی ایران با حدود ۵درصد کمتر از عربستان، سومین کشور دارای ذخایر نفتی در بین کشورهای عضو اوپک است. در عین حال لازم به‌ذکر است ۴/۸۰درصد ذخایر نفت دنیا در کشورهای عضو سازمان اوپک بوده و بقیه در کشورهای غیر عضو این سازمان است. این آمارها نشان می‌دهد همچنان اوپک تعیین‌کننده سیاست‌های نفتی است و قیمت و تعیین مقدار فروش نفت در دنیا در انحصار کشورهای عضو سازمان است. البته سیاست‌های تحریمی ایالات متحده علیه ونزوئلا و ایران، عملاً عربستان را به بزرگ‌ترین صادرکننده و اصلی‌ترین کشور تعیین‌کننده قیمت نفت و مقدار فروش این کالای راهبردی در جهان تبدیل نموده است که در این خصوص دو کشور امارات متحده عربی و کویت که در میزان ذخایر نفتی رتبه‌های پنجم و ششم را در اختیار دارند به اقتدار عربستان در سیاست‌های نفتی کمک می‌کنند.

البته لازم به ذکر است عراق چهارمین ذخایر نفتی دنیا را در اختیار دارد. جالب است بدانید منطقه بین‌النهرین نه تنها جایگاه اولین تمدن بشری در کنار تمدن چین در شرق آسیاست بلکه در قرن بیستم هم به‌خاطر وجود بزرگ‌ترین منابع نفتی جهان، همچنان کانون توجه در دنیای امروز است.

سازمان اوپک یا Organization of the Petroleum Exporting Countries (OPEC) در سال ۱۹۶۰ به پیشنهاد ونزوئلا و حمایت ایران، عراق، کویت و عربستان سعودی تشکیل شد و امروز به‌عنوان بزرگ‌ترین کارتل بین‌المللی نفتی همچنان به حیات خود ادامه می‌دهد. اوپک و نفت نشان داد حتی کشورهای دشمن در این سازمان به‌خاطر منافع مشترک با هم همکاری می‌کنند.

عربستان سعودی بزرگ‌ترین صادرکننده نفت خام جهان است اما عربستان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت خام در دنیا نیست چرا که ایالات متحده آمریکا و روسیه رتبه اول و دوم بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت را از آن خود کرده‌اند. در این آمار ایران رتبه دهم را دارد. همچنین کانادا، عراق و چین رتبه‌های چهارم تا ششم بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت را یدک می‌کشند. آمریکا نه تنها بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در دنیاست بلکه بیشترین مصرف نفت و مشتقات آن هم در این کشور است.

آمارهای ارائه شده در بالا نشان می‌دهد ایالات متحده و عربستان سعودی به دلایل مختلف تعیین‌کننده‌های قیمت نفت و به‌طورکلی سیاست‌های نفتی در جهان هستند که اگر مانند دهه‌های پیش رابطه این دو کشور حسنه بود، طبعاً این شراکت بین‌المللی می‌توانست همچنان تسلط این دو کشور را بر صنعت نفت جهان و قیمت‌ها تثبیت کند اما می‌بینیم در شروع دهه دوم قرن بیست و یکم، معادلات جهان کمی عوض شده است.

حمله روسیه به اوکراین عملاً رتبه دوم روسیه در جدول رسمی بزرگ‌ترین صادرکنندگان نفت جهان را از آن کشور گرفته اما روسیه با وجود تحریم‌ها همچنان در حال فروش نفت خام خود به کشورهای جهان است و جالب است که عربستان یکی از مشتری‌های نفت خام روسیه برای استفاده در نیروگاه‌های بزرگ خود در کشورش است چرا که نفت خود را گران می‌فروشد اما برای مصرف خود در داخل کشور، نفت خام ارزان روسیه را می‌خرد.

دنیای جالبی است؛ عربستان نفت خام ارزان از روسیه که دشمن آمریکاست خریداری می‌نماید همزمان به آمریکا نفت صادر می‌کند. چین هم که از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان جهان است، همیشه از مشتریان اصلی عربستان بابت تأمین نفت خام بوده و این مهم، عربستان را ترغیب می‌کند به هیچ وجه چین را از دست ندهد.

در نظم جدید جهانی بیشتر کشورها ازجمله حامیان و شرکای غرب و به‌خصوص آمریکا رویکرد غرب‌محوری خود را عوض کرده و نیم نگاهی به شرقی‌ها دارند که عربستان نیز از این قاعده مستثنا نیست و حداقل در سال گذشته نشان داده گاوشیرده آمریکا نبوده و تمایل دارد به‌عنوان یک کشور تعیین‌کننده سیاست‌های غرب آسیا شناخته شود. ضمن اینکه می‌داند نفت بیشتری به شرق در حال توسعه می‌تواند بفروشد و در عین حال متوجه انتقال آرام قدرت از غرب به شرق شده است.