مباهله هم روز پیروزی اسلام بر دیگر ادیان است و هم روز پیروزی شیعه بر دیگر فرق
مباهله عید نبوت و ولایت
به گزارش «مبلغ» به نقل از رسالت، اعیاد رسمی واصلی شیعه بنا بر فرمایشات اهل‌بیت، فطر و قربان و غدیر و جمعه است. بااین‌حال حق است اگر یوم‌الله مباهله را غدیر ثانی بخوانیم و آن را عیدالله بدانیم. چراکه جریان مباهله نه‌فقط روایتگر شکست تاریخی مسیحیان در برابر برهان واضح و روشن خاتم‌الانبیا صلی‌الله علیه و آله، که به گفته دانشمندان شیعه و سنی یکی از بزرگ‌ترین و قوی‌ترین ادله اثبات ولایت و فضيلت وبرتری امیرالمؤمنین و اهل‌بیت علیهم‌السلام است و همچنین درس عبرتی برای آنان که سودای درافتادن با این خانواده رادارند. درواقع این روز هم اثبات نبوت است و هم اثبات ولایت. هم روز پیروزی اسلام بر دیگر ادیان است و هم روز پیروزی شیعه بر دیگر فرق. در بزرگی این روز و ماجرایی که در آن اتفاق افتاد این بس که امام علی‌بن‌موسی‌الرضا از جمیع ادله و براهین ولایت جدش امیرالمؤمنین، به این ماجرا برای احتجاج اشاره می‌کنند.
مباهله پيامبر معظم اسلام با مسیحیان نجران، كه از درخشنده‌ترين فرازهاى تاريخ پرفرازونشیب اسلام است، در زمانی رخ‌نمود كه آوازه اسلام در سرتاسر جزیره‌العرب طنين انداخت. امواج پيک رسالت، منطقه باصفای «نجران»، با هفتاد دهكده در منطقه مرزى حجاز و يمن را عطرآگين ساخت. در اين فراز نورانى از تاریخ، ارزشهاى عقيدتى، معرفتى، نكات ژرف، برجسته و يک درس عرفانى اخلاقى بزرگ به مَنَصّه ظهور رسيد. بررسى همه، مجال گسترده‌ترى میطلبد، ازاین‌رو با نگاهى گذرا، به برخى از دستاوردهای آن اشاره خواهيم داشت.
نکات برجسته جریان مباهله
۱. نخستين مرتبه‌ای كه خداوند، دستور به انجام مباهله داد، در اين روز واقع شد. پيش از اسلام چنين روزى كه در آن پيامبران به مباهله قيام كنند پيش نيامده بود. شيوه مباهله راهى تازه بر اثبات حق می‌باشد كه از اسلام نشئت‌گرفته است. پس هرگاه كه دليل و بينه مورد انكار قرار بگيرد مباهله به‌عنوان آخرین و قوی‌ترین شیوه محسوب می‌شود. خاتم‌الانبیا صلی‌الله عليه و آله مأمور بود از هر شيوه راهبردی، كارآمد و خردمندانه‌ای كه به‌جانب حقيقت راه داشته باشد مردمان را دعوت كند، گاهى با منطق حكمت، زمانى با زبان شيواى پند و موعظه و گاهى از طريق مناظره نيكو. اما مسیحیان نجران به هیچ‌کدام تن ندادند و خود را در وادی مباهله گرفتار دیدند.
۲. روز مباهله، روزى است كه عزت و اقتدار اسلام بر اهل كتاب آشكار شد و آنان به پرداختن جزيه مجبور شده و تن به ذلت سپردند. پس‌ازآنکه مسیحیان از انجام مباهله خودداری کردند، پیغمبر اکرم آن‌ها را به اسلام دعوت کرده ولی آن‌ها اين پيشنهاد را نپذيرفتند و پیامبر تصمیم به جهاد با آن‌ها گرفت. اینجا بود که مسیحیان ناچار به پذیرش قرار داد صلح و پرداخت جزیه و غرامت به مسلمانان شدند. پيامبر نیز اين صلح‌نامه را پذيرفتند.
۳. روز مباهله خيمه و سراپرده نيرو و قدرت خدا و پيامبرش منكران را احاطه كرد. [ پس از جریان مباهله، پیغمبر اکرم فرمود: سوگند به كسى كه جانم به دست اوست! هلاكت و نابودى به اهل نجران نزديک شده بود و اگر به مباهله تن می‌سپردند همه مسخ‌شده و به شكل ميمون و خوک درمی‌آمدند و همه بيابان بر آنان آتش می‌شد. نجران و اهل نجران حتى پرندگان بر سردرختان بيچاره گشته و به يک سال نمی‌انجاميد كه همه به هلاكت می‌رسيدند.
۴. مقایسه میان مبارزه‌طلبی و تحدی قرآن و جریان مباهله، نشان می‌دهد جریان مباهله در جهت اثبات نبوت و رسالت رساتر و گوياتر است. هرچند قرآن يک حجت و دلیل زنده و پویا برای تمام دوران‌ها محسوب می‌شود و عدم توانايى درآوردن يک سوره از معجزات جاويد قرآن به شمار می‌رود که از گذشته‌هاى دور تا زمان حاضر و آينده هیچ‌کس نتوانسته و نخواهد توانست همانند قرآن كلامى انشا كند، اما در روز مباهله، مخالفان و منافقان جرئت انكار نداشتند و آشكارا نشانه‌هاى راستی و درستی گفتار پيامبر صلی‌الله عليه و آله را مشاهده نمودند.
۵. خاتم‌الانبیا در روز مباهله جايگاه والاى اهل‌بیتش را اظهار داشت. در چنین روزی، اين راز از پرده بيرون آمد كه حسن و حسين علیهماالسلام باسن كم بر مباهله شايسته‌ترند تا صحابه رسول خدا و جهادگران راه او. خداوند در جريان مباهله اين نكته را روشن ساخت كه فاطمه زهرا (سلام‌الله علیها) در مقام مباهله نه‌تنها از زنان امت اسلامی، بلکه از تمام مردان صالح و موردعنایت مسلمان، برتر و والاتر است.
از آيه شصت و یکم سوره آل‌عمران معروف به آیه مباهله (فَمَنْ حَاجَّک فِیهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءَک مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکمْ وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَکمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل‌لَّعْنَتَ الله عَلَی الْکاذِبِینَ) اين حقيقت آشكار شد كه امیرالمؤمنین على بن ابی‌طالب علیه‌السلام جان رسول خدا و از معدن ذات و صفات اوست. همچنين خواسته‌هاى على علیه‌السلام از خواسته‌هاى پيامبر جدا نيست. اين دو انسان در شكل و صورت جدا، اما در فضل و ساير كمالات يكى می‌باشند. پس اگر مولا جان پیامبر است، ولایت او را نیز با خود دارد.
همین اتحاد و يكى بودن جان و صفات برجسته پيامبر و امیرالمؤمنین غیرازآنکه در زبان گویای این دو وجود نورانی و ساير پيشوايان معصوم ديده می‌شود و به آن استدلال می‌كنند، بلکه همه فلاسفه و متكلمان شيعه و بسيارى از متكلمان غیر شیعه نيز اين استدلال را پذيرفته و نگاشته‌اند. فخر رازى – كه از متكلمان برجسته اهل سنت به شمار می‌رود و در دلالت و سند حدیث غدیر اشکال‌های متعددی دارد – به‌روشنی می‌نويسد: آيه مباهله و آيه تطهير (إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً) درباره اهل‌بیت پيامبر نازل‌شده است و دلالت دارد، همه صفاتى كه در پيامبران گذشته وجود داشته همه يكجا در على علیه‌السلام جمع است. پس على افضل از همه پيامبران است.
۶. در روز مباهله خداوند گواهى به عصمت دائمی و هميشگى اهل‌بیت بنی مکرم اسلام داد. زیرابه گواه منابع شیعه و غیر شیعه، رسول خدا پیش از انجام مباهله، عبا بر دوش مبارک گرفت و اميرالمؤمنين، فاطمه، حسن و حسين (علیهم‌السلام) را داخل عبا قرار داد و فرمود پروردگارا! هر پيغمبرى را اهل‌بیتی بود كه مخصوص‌ترين خلق بوده‌اند، بار خدايا! اينان اهل‌بیت من هستند. از ايشان شک و گناه را برطرف كن، پاک‌کن ايشان را پاک كردنى. سپس جبرئيل نازل شد و آيه تطهير در شأن ايشان آورد. سپس حضرت رسول اهل‌بیت را براى مباهله همراه خود بيرون آورد. یکی از ادله واضح و روشن بر عصمت اهل‌بیت علیهم‌السلام آیه تطهیر می‌باشد. همچنین خداوند در آيه مباهله حكم كرد كه امیرالمؤمنین نفس پيغمبر است و از این حكم، معلوم می‌شود كه ایشان به آخرين مرتبه فضيلت دست‌یافته و با پيغمبر اکرم در كمال و مقام عصمت از گناهان برابر و يكسان است.
جریان مباهله نه‌فقط روایتگر شکست تاریخی مسیحیان در برابر برهان واضح و روشن خاتم‌الانبیا صلی‌الله علیه و آله بود که به گفته دانشمندان شیعه و سنی یکی از بزرگ‌ترین و قوی‌ترین دلیل‌ها بر اثبات فضيلت اهل‌بیت علیهم‌السلام و درس عبرتی برای تمام کوردلان در تمام دوران‌ها قرار گرفت.